ΔΙΚΤΥΟ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ, τεύχος 6, Φεβρουάριος-Μάρτιος 2009

Τεύχος 6, Φεβρουάριος-Μάρτιος 2009

Επιστροφή στην ομαλότητα;

Όσα έγιναν το Δεκέμβρη σίγουρα έβαλαν πολλούς σε σκέψεις και τους έκανε να αναθεωρήσουν πολλά. Γιατί, τίποτα δεν είναι όπως πριν. Λίγο ο ίδιος ο ξεσηκωμός της νεολαίας, λίγο ότι τείνει να γίνει συνήθεια η νεολαία να βγαίνει στους δρόμους (μην ξεχνάμε και τους φοιτητές με το άρθρο 16 επί ένα χρόνο), λίγο η κρίση… Κυβερνητικά στελέχη κρούουν των κώδωνα του κινδύνου και καλούν σε επιστροφή στην ομαλότητα… στο χώρο της παιδείας και ζητούν να σταματήσουν οι καταλήψεις και λοιπά “φαινόμενα βίας”. Πώς ερμηνεύουν έτσι το ξέσπασμα της ελληνικής νεολαίας; Πώς ερμηνεύουν ότι κάθε χρόνο, τα τελευταία 2-3 χρόνια, έχουμε μια μεγάλη κινητοποίηση στο χώρο της εκπαίδευσης ή από τους μετέχοντες στην εκπαίδευση; Πολύ περισσότερο, πώς ερμηνεύουν ότι αυτό τείνει να γίνει πανευρωπαϊκό φαινόμενο; Μόνο τα δύο τελευταία χρόνια έχουν γίνει μεγάλοι νικηφόροι αγώνες εκπαιδευτικών σε Γαλλία, Πορτογαλία κ.α., μεγάλοι μαζικοί αγώνες μαθητών και φοιτητών σε Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία, Μ. Βρετανία, Ισπανία. Και πάνω-κάτω, στο επίκεντρο αυτών των αγώνων τα ζητήματα είναι ίδια: ιδιωτικοποίηση, δίδακτρα, περικοπές, υποχρηματοδότηση, ανασφάλεια, καταστολή, μισθοί, αξιολόγηση, εξοντωτικοί ρυθμοί ενός ανταγωνιστικού συστήματος…

Πράγματι, είναι μακρύς ο κατάλογος των “φαινομένων βίας” των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Και αν δεν τα ξεριζώσουμε, για ποια, αλήθεια, ομαλότητα μπορούμε να μιλάμε;

Κυκλοφορεί σύντομα το νέο βιβλίο των εκδόσεων “Α/συνεχεια”
με τίτλο “Ημερολόγιο μιας τάξης”, του Σάντρο Ονόφρι.
Είναι ένα βιβλίο που κάθε εκπαιδευτικός θα πρέπει να διαβάσει.

Κυκλοφορεί το νέο τεύχος του μαθητικού περιοδικού “Εκτός Ύλης”.
Πρόκειται για μια καινούρια προσπάθεια, που σκοπό έχει να οικοδομηθούν μαθητικές αντιστάσεις κόντρα στα νεοφιλελεύθερα σχέδια.

Γιατί “Δίκτυο Κριτικής και Δράσης στην Παιδεία”

Δίκτυο, γιατί έχουμε ανάγκη από κάτι νέο που να προσπαθεί να ενώσει όλες τις εκδοχές του εκπαιδευτικού κόσμου που βρίσκονται κατακερματισμένες σε όλη την Ελλάδα. Από την Πρωτοβάθμια μέχρι και τη Δευτεροβάθμια, από τον αδιόριστο στον ευέλικτο εργαζόμενο του φροντιστηρίου, από το “φροντιστηριάρχη” της συνοικιακής ή της αγροτικής περιοχής μέχρι τον ωρομίσθιο σε κάποιο τμήμα της εκπαίδευσης και από τον αναπληρωτή μέχρι το μόνιμο. Γιατί αυτό που λείπει από το χώρο της παιδείας δεν είναι μία ακόμα παράταξη, αλλά ένας χώρος διαλόγου, προβληματισμού, ενημέρωσης, πρωτοβουλιών και δράσης. Γιατί έχουμε ανάγκη νέες μορφές που να φέρνουν πιο κοντά στις ιδέες της συλλογικής δράσης και συμμετοχής, ειδικά των νέων εκπαιδευτικών.

Κριτικής στις πολιτικές των δυνάμεων του δικομματισμού που διαμορφώνουν το νεοφιλελεύθερο σχολείο, στο ρόλο που καλείται να έχει σήμερα ο εκπαιδευτικός, στις παγιωμένες αντιλήψεις που καθιστούν αναποτελεσματικό το συνδικαλιστικό κίνημα.

Δράσης στα συγκεκριμένα καθημερινά προβλήματα μέσα στους χώρους της εκπαίδευσης αλλά και στις κεντρικές μάχες της παιδείας απέναντι στην κυβερνητική πολιτική. Με τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων αλλά και με τους γονείς και τους μαθητές, στο σχολείο αλλά και στη γειτονιά.

Επικοινωνία:

Στείλε μας στην ανοιχτή λίστα e-mail diktyopaideias@yahoogroups.com

νέα και ενημερώσεις από το χώρο δουλειάς σου
την άποψή σου πάνω στα ζητήματα που απασχολούν το χώρο της εκπαίδευσης
την κριτική σου για το έντυπο του Δικτύου

Τηλέφωνα:

Αθήνα και κεντρική Ελλάδα: 6972878054

Βόρεια Ελλάδα: 6937425768

Δυτική Ελλάδα: 6945002709

Κρήτη: 6945675151

Το κίνημα των εκπαιδευτικών μετά “τα Δεκεμβριανά” και στο φόντο της κρίσης

Βύρων Λάμπρου, γραμματέας ΕΛΜΕ Καβάλας
Ψιμούλη Χρυσούλα, μέλος ΔΣ ΕΛΜΕ Άνω Λιόσια – Ζεφύρι
Ντρέκη Δήμητρα, γραμματέας ΕΛΜΕ Ρεθύμνου
Σταμούλης Θοδωρής, μέλος ΔΣ Α’ ΕΛΜΕ Αχαΐας
Μανεσιώτης Διαμαντής, μέλος ΔΣ ΕΛΜΕ Λακωνίας
Τζούτζιος Κώστας, γραμματέας Συλλόγου Δασκάλων κ’ Νηπιαγωγών Πάτρας
Κατσούλας Στάθης, μέλος ΔΣ Συλλόγου Δασκάλων κ’ Νηπιαγωγών “Δ. Γληνός”

Η προηγούμενη χρονιά χρωματίστηκε από τη νεολαιίστικη εξέγερση του Δεκέμβρη. Η μαθητική κοινότητα βγήκε μαζικά στο πολιτικό προσκήνιο ανατρέποντας τους συσχετισμούς. Μια νεολαία που αμφισβήτησε σε μαζικό επίπεδο το μέλλον που της προετοιμάζουν. Που εξέφρασε με απόγνωση την αντιπάθειά της για το σχολείο της αμάθειας, των ανούσιων πληροφοριών και των αδιάκοπων εξετάσεων.

Αλλά, αν οι μαθητές έδειξαν ένα διαφορετικό δρόμο, τι έπραξαν οι εκπαιδευτικοί; Πόσα κατάλαβαν από το νέο τοπίο που διαμορφώνεται; Πιο συγκεκριμένα: Θα συνεχίσει το εκπαιδευτικό κίνημα να συμπεριφέρεται και να δρα όπως την προηγούμενη περίοδο; Θα παραμείνει σε καθαρά συνδικαλιστικά πλαίσια και θα προτάσσει τα συντεχνιακά του κλάδου αιτήματα (επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, ειδικό εκπαιδευτικό μισθολόγιο, κ.λπ.); Νομίζουμε ότι δεν μπορούμε να δούμε την εκπαίδευση και το πώς αυτή τροποποιείται παρά μόνο μέσα στην όξυνση της οικονομικής κρίσης. Η τελευταία βάζει τη σφραγίδα της καθοριστικά και αλλάζει τα πάντα.

Η ουσιαστική κατάργηση της δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης δεν είναι προϊόν μιας απλώς ανίκανης κυβέρνησης. Είναι σχεδιασμένη πολιτική. Οι γιατροί και οι φαρμακοποιοί διακόπτουν τις συμβάσεις με τον ΟΠΑΔ και άλλα ασφαλιστικά ταμεία, γιατί καθυστερούν, χρόνια τώρα, οι πληρωμές τους ή παραμένουν στάσιμες για δεκαετίες οι αμοιβές τους. Αν συνδυαστεί αυτό με τα απογευματινά επί πληρωμή ιατρεία στα νοσοκομεία, την απόφαση των γιατρών των νοσοκομείων να μην κάνουν περισσότερες εφημερίες από αυτές που μπορούν να αντέξουν σαν άνθρωποι, η μόνη διέξοδος για τον ασφαλισμένο είναι το ιδιωτικό ιατρείο και η πληρωμή σε μετρητά. Το εφάπαξ, μια σημαντική κατάκτηση των εργαζομένων με την οποία “βούλωναν” αρκετές τρύπες οικογενειακές, αργά και σταθερά οδηγείται στην κατάργηση. Όταν τα μόνα διαθέσιμα του ταμείου προέρχονται από τις κρατήσεις των εν ενεργεία συναδέλφων, η αναμονή θα μεγαλώνει και ουσιαστικά το μεγαλύτερο τμήμα των συνταξιούχων ποτέ δεν θα προλάβει να το πάρει.

Και δεν συζητάμε, βέβαια, για αυξήσεις, αλλά για δικαιώματά μας, που τα έχουμε πληρώσει και εξακολουθούμε να τα πληρώνουμε με τις κρατήσεις από το μισθό μας. “Υπαρξιακά”, λοιπόν, ζητήματα έχουν τεθεί στη ζωή μας, που αφορούν και τους παλιούς και τους νέους εργαζόμενους.

Αλλά και πέρα από το θέμα της υγείας και το ασφαλιστικό κραχ, η κρίση αποτελεί τον προσφορότερο τρόπο για να καταργηθούν εργασιακά και δημοκρατικά δικαιώματα, να αλλάξουν οι εργασιακές σχέσεις, να συμπιεστεί παραπέρα το εισόδημα των εργαζομένων. Το πρόσχημα πάντα θα είναι η δύσκολη κατάσταση σε παγκόσμιο επίπεδο και οι μονόδρομοι θα στενεύουν διαρκώς, ώστε όλο και λιγότεροι να τους διαβαίνουν.

Η κρίση όμως γεννά και αντιστάσεις. Η πρόσφατη εξέγερση της νεολαίας πυροδοτεί ένα διαφορετικό τρόπο προσέγγισης στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν εργαζόμενοι και νέοι. Τα μπλόκα των αγροτών, οι κινητοποιήσεις των κατοίκων για τον Ελαιώνα και το πάρκο της Κυψέλης είναι τα πρώτα παραδείγματα ότι αλλάζει η κατάσταση των πραγμάτων. Η μόνη απάντηση που μπορεί να δώσει ο καπιταλισμός στα όνειρα και στις επιθυμίες νέων και εργαζομένων είναι η καταστολή. Γι’ αυτό και εκατοντάδες νεολαίοι, και κυρίως μαθητές, συλήφθηκαν. Γι’ αυτό και, για πρώτη φορά, εφαρμόζεται ο τρομονόμος στη χώρα μας σε βάρος ανήλικων μαθητών. Γιατί με τον παραδειγματισμό ελπίζει η κυβέρνηση να μη βρει μιμητές η εξέγερση του Δεκέμβρη. Αλλά δεν σταματούν μόνο εκεί. Έχει αρχίσει μια αντεκδικητική προσπάθεια να τιμωρηθούν οι μαθητές επειδή έκλεισαν το σχολείο τους και απείχαν από τα μαθήματα, αλλά και γιατί σήκωσαν κεφάλι. Να γίνει βίωμα ότι κάθε κινητοποίηση θα τιμωρείται με στέρηση δικαιωμάτων. Σε μια σειρά σχολεία, με πρωτεργάτες τους διευθυντές αλλά πολλές φορές και σύμφωνους μια μερίδα καθηγητών, καταργούνται οι σχολικές αργίες (17 Νοέμβρη, 27η Οκτωβρίου, Τριών Ιεραρχών) ή περικόπτονται εντελώς οι περίπατοι και απειλούνται οι μαθητές και με κατάργηση της 5ήμερης.

Κάνει λάθος όποιος πιστεύει ότι η καταστολή αφορά μόνο τους μαθητές. Η δικαστική απόφαση στις 28/1, έπειτα από προσφυγή των υπουργείων Μεταφορών, Οικονομικών και Εσωτερικών κατά της στάσης εργασίας της ΑΔΕΔΥ, ενώ στρέφονταν κατά της 24ωρης απεργίας των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας που καλύπτονταν από αυτή τη στάση, οδήγησε σε μια απόφαση που ανοίγει τον ασκό του Αιόλου. Απαγορεύει ουσιαστικά την κήρυξη απεργιών από τα ΓΣ των τριτοβάθμιων οργάνων και ορίζει ότι μόνος αρμόδιος είναι το συνέδριο του συγκεκριμένου συνδικάτου.

Περιστολή δημοκρατικών δικαιωμάτων και διάλογος

Η απομάκρυνση του Στυλιανίδη και η τοποθέτηση στη θέση του του Α. Σπηλιωτόπουλου δεν είναι μια απλή αλλαγή. Προφανώς, ο δεύτερος είναι πιο επικοινωνιακός και με άλλο life style θα επιδιώξει να παρουσιάσει μια εικόνα διαλόγου με τη νεολαία. Δεν είναι τυχαίες οι μέχρι σήμερα κινήσεις του. Χαμηλό προφίλ, επίσκεψη σε σχολείο και συζήτηση με τους μαθητές, επίσκεψη στην ΟΛΜΕ – “δεν θέτουμε προαπαιτούμενα στο διάλογο”, “από μηδενική βάση ο διάλογος” κ.λπ. Ενώ δεν απαντά σε κανένα από τα αιτήματα και τους προβληματισμούς των μαθητών (σχολείο χωρίς ουσία, φροντιστήριο, ζωή χωρίς μέλλον κ.λπ.), οι όποιες “αλλαγές” που θα συνδιαμορφώσουν κάποτε οι φορείς (κόμματα, ομοσπονδίες, πρυτάνεις, “σοφοί” τύπου Μπαμπινιώτη) θα στηρίζονται πάνω στο ήδη διαμορφωμένο εκπαιδευτικό σύστημα.

Στην πραγματικότητα, δεν ενδιαφέρονται αυτή τη στιγμή να αλλάξουν κάτι με επείγον τρόπο. Το εκπαιδευτικό σύστημα δουλεύει με τους ρυθμούς που θέλουν. Έχουν αλλάξει τα αναλυτικά προγράμματα, η γνώση περιθωριοποιείται, η στοχοπροσήλωση στις δεξιότητες που πρέπει να αποκτήσει ο νέος προχωρά, η παραπαιδεία επεκτείνεται κατακτώντας νέες ηπείρους της εκπαίδευσης, το ιδιωτικό κεφάλαιο μέσω της αναγνώρισης των Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών και των ΣΔΙΤ αναλαμβάνει νέες κερδοφόρες δουλειές.

Η μόνη συζήτηση που αφορά το εκπαιδευτικό σύστημα και η οποία χρειάζεται να τροποποιηθεί, για να είναι συγκρίσιμα τα εκπαιδευτικά συστήματα στις χώρες της ΕΕ, είναι το σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Την ίδια στιγμή, θα συνεχίζουν να δημιουργούν τετελεσμένα μέσω διατάξεων, ρυθμίσεων, εγκυκλίων, για την αξιολόγηση, την αποκέντρωση, την υποχρηματοδότηση και τους άλλους πυλώνες της εμπορευματοποίησης και της διάλυσης του δημόσιου σχολείου.

Είναι βέβαιο ότι μια εξεταστική αλλαγή δεν πρόκειται να αλλάξει, ουσιαστικά, κάτι σ’ αυτό το σχολείο. Θα πάψει να είναι ένας χώρος συγκέντρωσης ασύνδετων πληροφοριών που η κατάκτησή τους θα αποδεικνύεται μέσα από κάποιο είδος εξεταστικής διαδικασίας; Από ό,τι φάνηκε, στη Βουλή, στην προ ημερησίας διάταξης συζήτηση, δεν αποφασίστηκε τίποτα και το θέμα παραπέμφθηκε στις ελληνικές καλένδες, όπου μια επιτροπή, έπειτα από διάλογο, θα προτείνει κάποια στιγμή ένα νέο εξεταστικό σύστημα. Παρά τα μεγάλα λόγια περί χτυπήματος της παραπαιδείας, της παπαγαλίας και όλων των άλλων “κακών” που βασανίζουν για αδιευκρίνιστους λόγους την παιδεία, η τελική “λύση” που θα δοθεί θα αποβλέπει στην εκ νέου διεύρυνση αυτών των φαινομένων. Εξάλλου, μεταπολιτευτικά, κάθε εξεταστικό σύστημα εισαγωγής στην ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση είχε σαν τελικό αποτέλεσμα την αύξηση της παραπαιδείας.

Αν όμως η συζήτηση στη Βουλή δεν πολυασχολήθηκε με το εξεταστικό, ήταν φανερή η προσπάθεια κυβέρνησης με τη συναίνεση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και του ΛΑΟΣ να τελειώνει με το πανεπιστημιακό άσυλο και τα όποια δημοκρατικά δικαιώματα έχει ακόμα η πανεπιστημιακή κοινότητα. Και για όσους στοιχήθηκαν εύκολα με το “φτάνει πια με τους βανδάλους και τη βία” και ότι πρέπει να εφαρμοστεί ο νόμος, γρήγορα έγινε κατανοητό ότι ο νόμος αφορά όχι μόνο όσους π.χ. αποτελούν κίνδυνο κατά της ανθρώπινης ζωής –όπως θέλουν να το εμφανίσουν– αλλά και όσους “εμποδίζουν” τα μαθήματα και τη λειτουργία ενός ΑΕΙ ή ενός σχολείου. Δηλαδή, τους απεργούς ή τους φοιτητές και τους μαθητές, που μέσα από τις συνελεύσεις τους αποφασίζουν καταλήψεις. Ο αστικός κόσμος στοιχίζεται και θωρακίζεται με στόχο να καταργηθεί και ο τελευταίος “αναχρονιστικός” θεσμός, για να προχωρήσει ακλόνητη η εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης. Το ζητούμενο είναι η επιστροφή στην ομαλότητα και την τάξη, το χτύπημα της κουλτούρας της αντίστασης και των αγώνων μέσα στους χώρους της εκπαίδευσης. Ο λόγος στον ίδιο τον Κ. Καραμανλή από τα πρακτικά της Βουλής:

“Θέλω, ωστόσο, στο σημείο αυτό να επεκταθώ. Πρόβλημα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεν είναι μόνο οι καταλήψεις στα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Είναι και οι βιαιότητες εξωσχολικών στοιχείων, οι μεγάλες καταστροφές, οι αντιδημοκρατικές πρακτικές στις καταλήψεις σχολείων της μέσης εκπαίδευσης. Χρειάζεται, λοιπόν, να πάρουμε όλοι ξεκάθαρη θέση, θέση για ανοικτά σχολεία, θέση για ανεμπόδιστη πρόσβαση κάθε φοιτητή, κάθε σπουδαστή, κάθε μαθητή στο μάθημά του, θέση, σε τελική ανάλυση, σεβασμού στη δημοκρατία. Η βία δεν πάει άλλο!” (Χειροκροτήματα από την πτέρυγα της Νέας Δημοκρατίας)

Οι χαρακτηρισμοί με έντονα μαύρα γράμματα δεν είναι από εμάς…

Μπροστά στο 2009

Επομένως, το στοίχημα για το επόμενο διάστημα δεν είναι ποιο ακριβώς είναι το καλύτερο σύστημα πρόσβασης. Είναι η υπεράσπιση του δικαιώματος για Δημόσια Δωρεάν Παιδεία, για αξιοπρεπή εργασία. Οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς και κυρίως η νεολαία αναζητούν απαντήσεις στα αδιέξοδα που βλέπουν μπροστά τους. Εδώ και μια δεκαετία, από τη μεταρρύθμιση Αρσένη, “παίζει” η σύνδεση του σχολείου με τις ανάγκες της αγοράς, να παράγει δηλαδή το σχολείο μελλοντικούς εργαζόμενους, εφοδιασμένους με χειρωνακτικές και πνευματικές δεξιότητες, για να μπορούν να απορροφηθούν. Όμως η βαθιά οικονομική κρίση με τα εκατομμύρια ανά τον κόσμο απολυμένων εργαζόμενων όλων των βαθμίδων (ανώτερα, μεσαία και κατώτερα στελέχη), που αναγκάζονται να κρύβουν τα προσόντα τους κυνηγώντας μια δουλειά εφήμερης επιβίωσης, απαξιώνει επαγγελματικά δικαιώματα και προσόντα, απαξιώνει το δικαίωμα της ζωής στο παρόν και το μέλλον. Η ίδια η ζωή μας δείχνει ότι το πρόβλημα της ανεργίας δεν έχει να κάνει με το αν “είσαι καλός ή κακός μαθητής”. Έχει να κάνει με τον τρόπο παραγωγής και τις υπάρχουσες κοινωνικές σχέσεις που γεννούν το πρόβλημα.

Η εξέγερση της νεολαίας, αν και αυθόρμητη, άνοιξε ταυτόχρονα κι ένα παράθυρο στο μέλλον. Απέναντι στη λογική του υποταγμένου συνδικαλισμού, που θα είναι συνδιαμορφωτής των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων, δεν είναι λύση η αδιαφορία ή απομάκρυνση από τις κεντρικές, συλλογικές διαδικασίες, αλλά η συμμετοχή με αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες αποφάσεων και ελέγχου. Απέναντι στο συντεχνιασμό και στην ανάπτυξη ενός δημοσιοϋπαλληλικού ωχαδερφισμού, υπάρχει και η διέξοδος της ανάπτυξης ενός μορφωτικού κινήματος, που θα λαμβάνει υπόψη του τις πραγματικές ανάγκες της νεολαίας. Απέναντι σε ένα σχολείο που φτιάχνει τους μελλοντικούς άνεργους και, στην καλύτερη περίπτωση, τους μισοαπασχολήσιμους και ευέλικτους εργαζόμενους, μπορεί να αντιπαρατεθεί ένα σχολείο της γνώσης, της κουλτούρας και της ολόπλευρης ανάπτυξης της κοινωνίας. Απέναντι στην εμπορευματοποιημένη και ιδιωτικοποιούμενη εκπαίδευση, η δημόσια και δωρεάν υποχρεωτική εκπαίδευση. Απέναντι στην ηττοπάθεια και το συμβιβασμό, η δύναμη της μαζικής κινητοποίησης.

Το 2009 μπορεί να γίνει μια χρονιά ανατροπής της σήψης και της διάλυσης.

Τα δεκάχρονα του ΑΣΕΠ
Εκείνοι που το σκέφτηκαν αλλιώς

Τούτες οι γραμμές γράφονται λίγες μόνο ώρες πριν διεξαχθεί ένας ακόμα διαγωνισμός ΑΣΕΠ εκπαιδευτικών. Μέχρι και τελευταία στιγμή, εκδότες και φροντιστήρια διαφημίζουν την πραμάτεια τους με αρκούντως χρήσιμες συμβουλές για το “τι πρέπει να προσέξετε και πότε πρέπει να ρισκάρετε”, πακέτο με “SOS” ερωταπαντήσεις στα Παιδαγωγικά. Όταν η από τη φύση της παιδαγωγική διαδικασία κρίσης του πτυχιούχου –ναι– εκπαιδευτικού –ακόμα όχι– ολοκληρωθεί, εκδότες και φροντιστήρια θα δώσουν τις “επίσημες” απαντήσεις, μέχρις ότου το ΑΣΕΠ –εάν και εφόσον– φιλοτιμηθεί να δώσει εκείνο τις απαντήσεις, πιθανώς σε εφημερίδα της επιλογής του. Όλα αυτά θα λάβουν χώρα στο άμεσο και μεσοπρόθεσμο μέλλον. Ως τότε, ας κάνουμε ένα ταξίδι στο όχι πολύ μακρινό παρελθόν μας…

Είναι αρχές καλοκαιριού του 1998 και μια πρωτόγνωρη εμπειρία περιμένει τον εκπαιδευτικό κόσμο: διορισμοί μέσω εξετάσεων. Όχι, δεν θα αρνηθούμε ότι για πολύ κόσμο οι εξετάσεις αυτές σήμαιναν ένα παράθυρο ανοιχτό στην ελπίδα, σε αντιδιαστολή με τη μαύρη απελπισία της κορεσμένης επετηρίδας. Τώρα ο καθένας μπορούσε να διοριστεί, αρκεί (ως άλλος Χριστόδουλος) να καθίσει να διαβάσει. Το γεγονός ότι έπρεπε να αφομοιώσει μια καθόλου ευκαταφρόνητη ποσότητα ύλης και ταυτόχρονα να ξεπεράσει το συναίσθημα “Μα μαθητούδι είμαι; Πόσα χρόνια ακόμα θα διαβάζω και θα εξετάζομαι;” δεν αναιρούσε την ύπαρξη της ελπίδας – η οποία, ως γνωστόν, πεθαίνει πάντα τελευταία.

Κάποιοι άλλοι πάλι το σκέφτηκαν αλλιώς. Δεν αγνοούσαν ότι ο κορεσμός της επετηρίδας δεν οφειλόταν σ’ εκείνους που απλώς περίμεναν, αλλά σ’ εκείνους που δεν έκαναν διορισμούς – όχι από φιλανθρωπία ή συμπάθεια, αλλά επειδή η εκπαίδευση είχε ανάγκη για περισσότερους ανθρώπους. Ολιγομελή τμήματα, τμήματα ένταξης μεταναστών (ευτυχώς που υπάρχουν κι αυτοί), προσφορά νέων μαθημάτων και μαθημάτων επιλογής, συνεργατικές διδασκαλίες είναι όροι που δεν θα τους συναντήσουμε ως συνώνυμα της πολυτέλειας, αλλά ως αναγκαίες συνθήκες για μια καλύτερη εκπαίδευση, μια καλύτερη παιδεία. Ψιλά γράμματα. Και χοντρά λεφτά!

Ωστόσο, εκείνοι που το σκέφτηκαν αλλιώς είχαν κι άλλους προβληματισμούς. Κορεσμένη επετηρίδα, αλλά τουλάχιστον έχουμε κάτι κοινό. Καζάνι που καίει μεν, αλλά στο ίδιο βράζουμε όλοι. Μπορούμε από κοινού να διεκδικήσουμε μαζικότερους διορισμούς. Καλή σκέψη…

Πού φτάσαμε τώρα; Αναπληρωτές που ζητούν να αλλάξει το 60 (μέσω ΑΣΕΠ)-40 (με προϋπηρεσία) σε 50-50. Ωρομίσθιοι που αγωνίζονται σε ατομικό επίπεδο να γεμίσουν σπυρί σπυρί το πινάκιο της προϋπηρεσίας. Μόνιμοι που διαμαρτύρονται γιατί οι “προϋπηρετούντες” έχουν προτεραιότητα στην επιλογή για τοποθέτηση. Και πάει λέγοντας… Από δυνάμει συνοδοιπόροι γίναμε θέσει ανταγωνιστές. Για να μεγαλώσουμε το μερίδιό μας στο ίδιο στραγάλι κι όχι για να αυξήσουμε την πίτα, πρωτίστως για το καλό της παιδείας και των παιδιών, που παρακαλάνε για να έρθει στο απομακρυσμένο σχολείο τους βιολόγος ή καθηγητής σχεδίου ή να μην τους διδάσκει επί παντός επιστητού ο πανεπιστήμων φιλόλογος. Κατάντια!

Εκείνοι που το σκέφτηκαν αλλιώς συγκεντρώθηκαν έξω από τα εξεταστικά κέντρα για να διαμαρτυρηθούν ή να ματαιώσουν το διαγωνισμό στην πράξη. Το δισυπόστατο του διαβήματος μαρτυρεί μια πρώτη αδυναμία: Το κίνημα δεν είχε καταλήξει (τουλάχιστον έτσι το βίωσε ο γράφων) στο αν στόχευε να μη γίνει ο διαγωνισμός, έστω και σε ένα κέντρο, ώστε να καταστεί άκυρος, ή σκοπός ήταν να “δοθεί μια πολιτική μάχη”, όπως ζητούσαν πολλοί συνάδελφοι. Η αστυνομία, πάντως, δεν είχε διλήμματα. Είτε πολιτική μάχη, είτε απόπειρα ματαίωσης, η εντολή ήταν μία: “Τσακίστε τους!”

Επιστρέφοντας στο μέλλον, αναρωτιέμαι αν οφείλουμε να μιλάμε για μάχη που δόθηκε και χάθηκε. Το κριτήριο, εικάζω, έχει να κάνει με τι θεωρεί κανείς σκοπό εκείνης της “αναμέτρησης”. Ο ΑΣΕΠ καθιερώθηκε και σήμερα διαμαρτυρόμαστε για την επιλογή των θεμάτων και το χρόνο διεξαγωγής του. Αύριο, μπορεί να διαμαρτυρόμαστε για την κατάργησή του, αν αντικατασταθεί από κάτι χειρότερο. Το μόνο για το οποίο δεν αναρωτιέμαι είναι πως ο κοινός μας αγώνας δεν μένει πότε χωρίς αντίκρισμα. Και όπως βρεθήκαμε τότε, κυριολεκτικά χέρι χέρι πιασμένοι στις ανθρώπινες αλυσίδες, και όπως το κάναμε έκτοτε και σε δεκάδες άλλες περιπτώσεις, το ίδιο θα κάνουμε και στις επόμενες μάχες που μοιραία και νομοτελειακά θα δώσουμε. Μπορεί η επετηρίδα να είχε κορεστεί. Η διάθεση, όμως, εκείνων “που το σκέφτονται αλλιώς”, όσο η ταξικότητα διαπερνάει τις δομές της ανθρώπινης κοινωνίας, θα παραμένει γοητευτικά ακόρεστη.

Χρήστος Σουρουλής, Ρέθυμνο
(και διορισμένος μέσω ΑΣΕΠ,
για να μην ξεχνιόμαστε!)

Κραχ στα ασφαλιστικά ταμεία
Τα ταμεία είναι μείον

Το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ) χρειάζεται 650 εκατομμύρια ευρώ για να καταβάλει το εφάπαξ. Το ταμείο έχει σε μετρητά 38.965.920 ευρώ και σε ομόλογα 62.769.414 ευρώ. Σύνολο 101.734.384.00 ευρώ, (στοιχεία 7/10/2008). Τα έσοδά του από τις εισφορές δεν ξεπερνούν τα 24 εκατ. ευρώ το μήνα, ποσό που αρκεί για την καταβολή του εφάπαξ σε 500 άτομα. Σήμερα είναι σε εκκρεμότητα περίπου 17.000 αιτήσεις ενώ τώρα καταβάλλεται το εφάπαξ στους δημόσιους υπαλλήλους που υπέβαλαν αίτηση για σύνταξη στο τέλος του 2007. Σε μεγάλη καθυστέρηση βρίσκεται και η καταβολή της σύνταξης στους υπαλλήλους που έκαναν αίτηση από το β’ μισό του 2008 και μετά.

Ο ΟΠΑΔ (Οργανισμός Περίθαλψης Ασφαλισμένων Δημοσίου) επίσης ψάχνει 1,15 δισ. ευρώ, καθώς χρωστά 700 εκατ. ευρώ στα νοσοκομεία και 450 εκατ. ευρώ σε γιατρούς και φαρμακεία. Οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου πρέπει τώρα να πληρώνουμε τα φάρμακα και μετά να περιμένουμε τα χρήματα από τον ασφαλιστικό φορέα, που θα μας τα επιστρέψει ύστερα από 10 έως 12 μήνες.

Εμείς όμως πληρώνουμε κανονικά. Οι εκπαιδευτικοί, λόγου χάρη, έχουμε κρατήσεις από 366 –στο εισαγωγικό κλιμάκιο (χωρίς τις επιπλέον εισφορές των 2 πρώτων χρόνων)– μέχρι 650 ευρώ –στο καταληκτικό– για υγειονομική περίθαλψη (ΟΠΑΔ), κύρια σύνταξη, ασφαλιστικά ταμεία ΤΕΑΔΥ και ΜΤΠΥ, “εφάπαξ” (ΤΠΔΥ) και φόρο.

Μα πού πήγαν τα λεφτά;

Η απάντηση είναι μία: Τα έκλεψαν οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών και οι επιτήδειοι των διάφορων πιστωτικών ιδρυμάτων εντός και εκτός χώρας. Κάτι τα άτοκα και αγύριστα θαλασσοδάνεια του παρελθόντος που δόθηκαν από τα ταμεία στους επιχειρηματίες, κάτι οι πολύχρονες άτοκες καταθέσεις στις τράπεζες των αποθεματικών των ταμείων, κάτι το χρηματιστήριο, κάτι τα σκάνδαλα με τα “δομημένα ομόλογα” τύπου ΤΕΑΔΥ, κάτι η κακοδιαχείριση, κάτι οι σπατάλες, κάτι το σύστημα των συμβασιούχων στο δημόσιο…

Γίνονται ήδη… κι έρχονται ακόμη “χειρότερα”;

Α) Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση ενσωμάτωσε το 1/3 του κινήτρου απόδοσης (ένα από τα επιδόματα που έχουμε) στους μισθούς μας (διατυμπανίζοντάς το!), αυτή η αύξηση εξανεμίζεται εντελώς από τις συντάξεις, καθώς εκεί (με απόφαση του υπ. Οικονομικών) μείωσε το επίδομα εξομάλυνσης (που συμπληρώνει την κύρια σύνταξη), κι έτσι έρχεται μία η άλλη.

Β) Στο ά τρίμηνο του 2009, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (στο οποίο έχει παραπεμφθεί η χώρα μας) θα απαιτήσει εξομοίωση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης ανδρών και γυναικών στο Δημόσιο. Επιπλέον, θα κρίνει εάν το συνταξιοδοτικό των εργαζομένων στο δημόσιο θα υπάγεται στις ρυθμίσεις περί κοινωνικής ασφάλισης ή θα χαρακτηριστεί ως επαγγελματική ασφάλιση και θα καλύπτεται από τις ρυθμίσεις “περί ίσης αμοιβής” (αφού η Κομισιόν ισχυρίζεται πως η σύνταξη των δημοσίων υπαλλήλων είναι “ετεροχρονισμένη αμοιβή” και γι’ αυτό πρέπει η ασφάλισή τους να θεωρηθεί “επαγγελματική”). Συνεπώς, δεν μιλάμε μόνο για πιθανή αύξηση των ορίων ηλικίας (από 5 έως και 15 χρόνια ενδεχομένως) που θα πλήξει ασφαλώς πολλές γυναίκες. Μιλάμε και για την ίδια την υπόσταση του ασφαλιστικού, καθώς έτσι το Δικαστήριο θα μπορέσει να θέσει σε εφαρμογή όλο το αντιασφαλιστικό “όραμα” της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα τελευταία 20 χρόνια. Ο χαρακτηρισμός της δημόσιας ασφάλισης ως “επαγγελματικής” σημαίνει ότι παύει να έχει τις όποιες εγγυήσεις έχει σήμερα από το Δημόσιο – άρα δεν θα μιλάμε πλέον για Δημόσια Κοινωνική Ασφάλιση. Ταυτόχρονα, η ΕΕ θα μπορεί να παρεμβαίνει και να “σφάζει” τα ασφαλιστικά δικαιώματα. Και, βέβαια, εδώ θα βρουν έδαφος τα κατά καιρούς σχέδια περί επαγγελματικών ταμείων –όπως, π.χ. τα επικουρικά ταμεία, ΜΤΠΥ και ΤΕΑΔΥ, να συνεργαστούν με ασφαλιστικές εταιρίες είτε να γίνουν επαγγελματικά (pension funds), δηλαδή τράπεζες που θα τζογάρουν τα λεφτά από τις κρατήσεις των δημοσίων υπαλλήλων και θα χορηγούν ανάλογα συμπληρωματική σύνταξη αργότερα. Να πώς απαλλάσσεται σιγά σιγά το κράτος από τα βάρη του Δημοσίου και των συνταξιούχων και πώς γινόμαστε όλοι καλοί τζογαδόροι για να πάρουμε τη συνταξούλα μας!

Μιλάμε, λοιπόν, για μια κατάσταση επικίνδυνη. Όλα “παίζονται”, από το εφάπαξ για τους σημερινούς συνταξιούχους, μέχρι τη σύνταξη για τους αυριανούς. Και το χειρότερο, μιλάμε για έναν αγώνα που δεν δίνεται ακόμη επί της ουσίας. Προφανώς, οι αποκαλύψεις, οι στάσεις εργασίας ΟΛΜΕ και ΑΔΕΔΥ (που για πρώτη φορά η τελευταία της ΑΔΕΔΥ, στις 28/1, απειλήθηκε να κηρυχτεί παράνομη και καταχρηστική για να μη διασαλεύεται άλλο η κοινωνική τάξη!), οι συγκρούσεις και οι εικονικές καταλήψεις του ΟΠΑΔ και του ΤΕΑΔΥ είναι μόνο η αρχή ενός αγώνα που πρέπει να είναι πιο ενωτικός, πιο συνολικός, πιο επίμονος, πιο από τα κάτω. Σε θετική κατεύθυνση οι πρωτοβουλίες πρωτοβάθμιων σωματείων (π.χ, Ά Διδασκαλικού Συλλόγου Αθήνας) για οργάνωση του κόσμου και δημιουργία γεγονότων, αλλά χρειάζεται αποφασιστικότητα και συνέχεια. Χρειάζεται να μείνουμε και να επιμείνουμε με πρωτοβουλίες και αγωνιστικές κινητοποιήσεις προβάλλοντας (και μη διαπραγματευόμενοι) βασικά (πλέον) στοιχειώδη αιτήματα-δικαιώματα:

Κάτω τα χέρια απο τα ταμεία! – Δημόσια Κοινωνική Ασφάλιση για όλους τους εργαζόμενους
Η κυβέρνηση να επιστρέψει τα κλεμμένα και να εγγυηθεί τις συντάξεις και το εφάπαξ όλων των δημοσίων υπαλλήλων
Να εγγυηθεί το κράτος τα αποθεματικά και να καλύψει τα ελλείμματα των ασφαλιστικών ταμείων από την αγορά “τοξικών” χρηματιστηριακών προϊόντων – Έξω τα αποθεματικά από το χρηματιστηριακό τζόγο
Όχι στον προϋπολογισμό του 3% – Αύξηση των δαπανών για Παιδεία, Υγεία, Κοινωνική Ασφάλιση άμεσα
Πραγματικές αυξήσεις στους μισθούς – Όχι στην επιδοματικη πολιτική
Κατάργηση του αντιασφαλιστικού πλαισίου (νόμοι “Σιούφα”, “Ρέππα”, “Πετραλιά”) – Κανένας διαχωρισμός σε νέους και παλιούς εργαζόμενους

Στέλλα Γιασουρίδου, Αθήνα

Το εκπαιδευτικό σύστημα νοσεί στη βάση του!

Κάθε συζήτηση που γίνεται τα τελευταία 30 χρόνια για την εκπαίδευση γίνεται για το εξεταστικό. Ποια μεγαλύτερη απόδειξη ότι αυτό το εκπαιδευτικό σύστημα είναι αποτυχημένο και βρίσκεται σε αδιέξοδο; Και το αδιέξοδο είναι ότι αυτό το εκπαιδευτικό σύστημα δεν θέλει να μορφώσει. Θέλει να εξετάσει, να κατανείμει, να χειριστεί, να διαμορφώσει τη νεολαία σύμφωνα με τα συμφέροντά του. Παλιότερα, με πιο κάθετο τρόπο. Κάποιοι θα τέλειωναν το σχολείο, κάποιοι θα πήγαιναν στο χωράφι, κάποιοι θα γίνονταν δικηγόροι.

Στην εποχή της ευελιξίας των πάντων –και, βασικά, του δικαιώματος για εργασία και ζωή– οι τρόποι αλλάζουν. Μπορούν όλοι να βρίσκονται μέσα στην εκπαίδευση: δημόσια, ιδιωτική, δευτεροβάθμια, περίπου δευτεροβάθμια (βλ. τεχνικές σχολές ΕΠΑΣ), μεταδευτεροβάθμια (π.χ. ΙΕΚ), περίπου τριτοβάθμια και προπαρασκευαστικό έτος, σε πρώτο κύκλο σπουδών, περίπου εκπαίδευση σε τελική ανάλυση (αλήθεια, θεσμοί όπως το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο τι ακριβώς παρέχουν;) και για τους 40άρηδες. Όλοι μπορούν να σπουδάσουν. Ευέλικτα. Διά βίου. Και καλό είναι να μπορούν να πληρώνουν. Είναι κι αυτή μια “απασχόληση”. Και όλα αυτά προς τι; Για να μπορείς να αλλάζεις 5-10 δουλειές στη διάρκεια της ζωής σου… Το εποικοδόμημα είναι καταδικασμένο στη βάση του. Στον προσανατολισμό του. Και καμία αλλαγή στο εξεταστικό δεν πρόκειται να το σώσει! Για του λόγου το αληθές, δεν χρειάζεται πολλή επιχειρηματολόγηση. Ο Μπαμπινιώτης επαναφέρει τη βαθμοθηρία στο Λύκειο με το να συνυπολογίζονται κάποιοι βαθμοί του σχολείου για να μπορεί να δώσει κάποιος εξετάσεις. Και όλα αυτά, υποτίθεται, για να αποδεσμευτεί το σχολείο από τις εξετάσεις! Σχιζοφρενής; Όχι, απλώς ηθελημένα κλείνει τα μάτια του στην πηγή του αδιεξόδου. Ο Βερέμης, πάλι, στο όνομα της καταπολέμησης της παραπαιδείας, ονειρεύεται ένα σχολείο-φροντιστήριο. Για δύο χρόνια, από το πρωί μέχρι το απόγευμα. Δύο χρόνια προσανατολισμένα στην εισαγωγή στην τριτοβάθμια. Μίλησε κανείς για μόρφωση; Το λαϊκό κίνημα, το κίνημα των εκπαιδευτικών δεν μπορεί να εγκλωβιστεί σε μια συζήτηση που θα απομονώνει το εξεταστικό. Η κυβέρνηση επιλέγει αυτό το θέμα γιατί τη βολεύει επικοινωνιακά, αλλά και γιατί κάποια στιγμή θέλουν σε επίπεδο ΕΕ να συγκλίνουν τα διάφορα συστήματα, ώστε να διαμορφωθεί μια ευρωπαϊκή αγορά “εκπαιδευτικών υπηρεσιών”. Και θέσεις έχουμε. Διάλογος δεν μπορεί να γίνει όσο υπάρχει η βάση του 10, όσο ετοιμάζεται η πελατεία για τα ΚΕΣ, όσο η χρηματοδότηση καθηλώνεται, όσο αντιστοιχίζεται η εκπαίδευση στην ευελιξία, στην ανασφάλεια, στην απόκτηση δεξιοτήτων, ενάντια στην απόκτηση γνώσεων.

Αιτήματα και θέσεις

Και στην Αριστερά και στο συνδικαλιστικό κίνημα έχει ανοίξει μια συζήτηση για τα αιτήματα και τις θέσεις που θα πρέπει να προβληθούν. Έτσι έχουμε:

Τη θέση του 13ου Συνεδρίου της ΟΛΜΕ, που, έπειτα από πολλή ανάλυση και βαρύγδουπες αντικαπιταλιστικές διαβεβαιώσεις, καταλήγει ά σε μια πρόταση για ένα προπαρασκευαστικό έτος που, έπειτα από αυτό, θα γίνεται το ξεκαθάρισμα.
Στην ίδια θέση καταλήγει το ΠΑΣΟΚ και την ίδια τελικά θέση υπερασπίζεται και ο ΣΥΝ. Ο πρώτος με μπόλικη φιλολογία για καινοτομίες, ο δεύτερος με αγωνία να αρθούν τα ταξικά φίλτρα. Εδώ να σημειώσουμε ότι, στη Βουλή, την ίδια –πάντα σε γενικές γραμμές– πρόταση έκανε και ο ΛΑΟΣ, ενώ μέσα στην ΟΛΜΕ την ίδια θέση ψήφισαν και οι Παρεμβάσεις!
Δεν υποστηρίζουμε ότι όλοι οι παραπάνω λένε τα ίδια. Υποστηρίζουμε ότι η λαθεμένη (από την Αριστερά) ιεράρχηση αιτημάτων και θέσεων (τι είναι άμεσος στόχος πάλης, τι λύνεται στον καπιταλισμό και τι όχι) την οδηγεί να παίζει στο γήπεδο του αντιπάλου. Έτσι, όσο κι αν φωνάζουμε ότι “άλλο εννοούμε εμείς, άλλο η κυβέρνηση”, Μπαμπινιώτης και Σπηλιωτόπουλος έχουν την άνεση να προπαγανδίζουν ότι το εξεταστικό πιέζει για λύση και ότι δήθεν δεν καταλαβαίνουν γιατί δεν προσερχόμαστε στο διάλογο, να βρούμε μια κοινά αποδεκτή λύση, αφού έχουμε κοντινές απόψεις (π.χ. αποδέσμευση Λυκείου από εξετάσεις).
Το ΚΚΕ δεν πολυασχολείται. Εκτός συζήτησης και κλίματος, δεν ενοχλεί και δεν το ενοχλεί κανένας. Καταγγέλλει την ελεύθερη πρόσβαση και τους “οπορτουνιστές” που δεν καταλαβαίνουν ότι δεν έχει νόημα να σπουδάζουν όλοι στη λαϊκή οικονομία – καθώς μόνο γι’ αυτή την οικονομία μπορεί να έχουν νόημα τα αιτήματα. Άλλα αιτήματα που να ενοχλούν σήμερα την κυβέρνηση δεν μπορεί να υπάρχουν. Συγχέει επίτηδες τη σχεδιασμένη παραγωγή –που θα υπάρχει στο σοσιαλισμό– και τις ανάγκες που θα προκύπτουν σχεδιασμένα για την εκπαίδευση με τη σημερινή ανάγκη να μπει φραγμός στους πολλαπλούς αποκλεισμούς της νεολαίας. Επιπλέον, με περισπούδαστο ύφος μεγάλων θεωρητικών, νομίζει ότι τα λύνει όλα με το “ενιαίο δημόσιο δωδεκάχρονο σχολείο, διετείς δημόσιες τεχνικές σχολές, ενιαία ανώτατη εκπαίδευση”, υιοθετώντας –υποτίθεται– μια παλιά “σοβιετική” συνταγή, ξεχνώντας ότι τη δεκαετία του ’60 άλλα κινήματα σ’ όλο τον κόσμο προχώρησαν ζητήματα για το θέμα της μόρφωσης (ελεύθερη πρόσβαση, άρση αντίθεσης πνευματικής-χειρωνακτικής εργασίας, ριζική αναμόρφωση στα προγράμματα σπουδών κ.ο.κ.).

Οι θέσεις και τα αιτήματα προωθούνται από πολιτικά και κοινωνικά υποκείμενα. Από μόνα τους δεν λένε τίποτα. Πρέπει να υπάρξουν μεγάλα κινήματα, μεγάλες τομές, μεγάλες πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές στην Ελλάδα για να μιλήσουμε για ένα άλλο εκπαιδευτικό σύστημα. Η ελεύθερη πρόσβαση στο πανεπιστήμιο των επιταγών της Μπολόνια, που παράγει άνεργους πτυχιούχους, δεν λέει τίποτα, την ίδια στιγμή που πρέπει να αναδεικνύεται η πάγια θέση της Αριστεράς ότι η μόρφωση είναι δικαίωμα για όλους και θα αντιστεκόμαστε σε οποιονδήποτε οικονομικό, ταξικό, κοινωνικό φραγμό σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης. Τα αιτήματα πρέπει να ανταποκρίνονται στη συγκυρία και να προσπαθούν να συγκεντρώσουν δυνάμεις ενάντια στο βασικό υπεύθυνο, που είναι η νεοφιλελεύθερη πολιτική στην εκπαίδευση. Πρέπει να ικανοποιούν κάποια κριτήρια:

Να αναδεικνύουν βασικές αιχμές και άμεσα αιτήματα πάλης που μας διαχωρίζουν από την κυβέρνηση και μας καλούν άμεσα για αγώνα. Να απαιτήσουμε κατάργηση της βάσης του 10. Να μην αναγνωριστούν τα ΚΕΣ – να κλείσουν όσα υπάρχουν– και όλα τα παιδιά να σπουδάζουν στα δημόσια ελληνικά πανεπιστήμια. Να αυξηθεί η χρηματοδότηση στο 5%. Να μειωθεί στο μισό η ύλη και να μειωθούν οι εξετάσεις για να αποκρούσουμε το σχολείο που εξοντώνει κ.ο.κ. Αυτά τα αιτήματα να μπουν μπροστά.
Να αποκρούουν τα επιχειρήματα και τις επιδιώξεις του αντιπάλου. Αιτήματα που να ζυμώνουν την ανάγκη για πραγματική ελεύθερη πρόσβαση σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, χωρίς φίλτρα και αποκλεισμούς. Όχι στην ανώτατη εκπαίδευση της Μπολόνια και της ΕΕ με τους πολλαπλούς κύκλους σπουδών, την εντατικοποίηση των σπουδών. Κατοχύρωση επαγγελματικών δικαιωμάτων για όλους τους απόφοιτους.
Να θέτουν με σαφήνεια και να ζυμώνουν το όραμα της Αριστεράς. Για μια άλλη πολιτική και μια άλλη κοινωνία. Με διαφορετικές προοπτικές για τη νεολαία, που δεν θα την αποκλείουν από την εργασία και τη μόρφωση, δεν θα τη σπρώχνουν στην ανασφάλεια και την απόγνωση, που το δικαίωμα στη σταθερή εργασία θα είναι κατοχυρωμένο. Με μια άλλη παραγωγή, όχι για τα κέρδη, αλλά για τις ανάγκες του εργαζόμενου λαού, που δίπλα της θα χωράει κι ένα ενιαίο δωδεκάχρονο σχολείο θεωρίας και πράξης, που θα μορφώνει. Πραγματική τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση σε δημόσιες σχολές και δημόσια ανώτατη εκπαίδευση για όλα τα παιδιά. Άρση του διαχωρισμού πνευματικής-χειρωνακτικής εργασίας, κατάργηση των εξετάσεων ως εργαλείου διαχωρισμού και κατανομής.

Δημήτρης Μητρόπουλος, Ρέθυμνο

ΠΑΣΟΚ: Συναίνεση με στόχο το σχολείο της αμάθειας

Το ΠΑΣΟΚ ασκεί αποτελεσματική συμπολίτευση και σ’ αυτό το θέμα. Ο Μπαμπινιώτης έχει δίκιο όταν λέει ότι υπάρχει εντυπωσιακή συναίνεση μεταξύ των κομμάτων. Τρέχει να συμμετάσχει στο στημένο διάλογο, κατεβάζει κείμενο θέσεων, ώστε να τσιμπολογάει αργότερα ο κάθε “σοφός”, και ο Σπηλιωτόπουλος παίζει πρώτο βιολί στα όργανα του εκπαιδευτικού κινήματος (π.χ. ΟΛΜΕ) για τη διατύπωση θέσεων τέτοιων που να μπορούν να προβάλλονται από την κυβέρνηση ότι “είμαστε όλοι στο ίδιο μήκος κύματος”. ΝΔ και ΠΑΣΟΚ ανοίγουν τη συζήτηση για το εξεταστικό για να βαθύνουν τη συναίνεση για το σχολείο της αμάθειας που θέλουν να φτιάξουν:

(Ευγ. Βενιζέλος, “Τα ΝΕΑ”, 31/01/2009)

“Η φυσιογνωμία του νέου Λυκείου, σε συνδυασμό με τη νέα νοοτροπία των εξετάσεων, θα επηρεάσει αυτομάτως και το Γυμνάσιο και το Δημοτικό. Ο καθορισμός των ελάχιστων δεξιοτήτων που πρέπει να καλύπτει το παιδί τελειώνοντας το Δημοτικό και το Γυμνάσιο (βαθμός γνώσης και ικανότητα χρήσης της ελληνικής γλώσσας, επίπεδο γνώσης δύο τουλάχιστον ξένων γλωσσών, χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, ικανότητα πλοήγησης στο Διαδίκτυο κ.ο.κ.) θα αναπροσανατολίσει πλήρως τη λειτουργία του σχολείου”.

Το νέο σχολείο, λοιπόν, δεν θέλει να μάθει τα παιδιά πώς να σκέφτονται. Βασικό εφόδιο δεν είναι η γνώση της γλώσσας σαν εργαλείου συγκρότησης της σκέψης, των μαθηματικών, της ιστορίας, της αισθητικής αγωγής. Ζητούμενο δεν είναι η κατανόηση των νόμων που διέπουν τις σχέσεις μεταξύ των πραγμάτων, των ανθρώπων. Είναι να μπορεί το παιδί να σερφάρει στα ηλεκτρονικά μπιχλιμπίδια που έδειχνε ο Γιωργάκης στη Βουλή. Είναι οι δεξιότητες της αναζήτησης πληροφοριών. Η απόλυτη απομόρφωση…

Κοντά σ’ αυτά, ετοιμάζονται διάφορα και για την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού, καθώς το “νέο” σχολείο χρειάζεται ένα “νέο” εκπαιδευτικό. Δεν είναι τυχαίο ότι πάνω σ’ αυτό επέμενε ο Σπηλιωτόπουλος στο πρόσφατο ραντεβού του με την ΟΛΜΕ και ότι, με χαρά, ανέδειξε την κοινή αγωνία Υπουργείου – ΟΛΜΕ για το θέμα της επιμόρφωσης…

Το σύστημα εισαγωγής στις χώρες της ΕΕ

Έχοντας υπόψη, αφενός, τον κατανεμητικό και αναπαραγωγικό ρόλο της εκπαίδευσης στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό και, αφετέρου, τις πολιτικές υλοποίησης αυτού του πλαισίου όπως στοχοποιήθηκαν και εφαρμόζονται στην ΕΕ (Διακήρυξη της Σορβόνης – 1998, Μπολόνια – 1999, Πράγα – 2001, Βερολίνο – 2003, Μπέργκεν- 2005 και Λονδίνο – 2007), παρατηρούμε ότι όλες σχεδόν οι χώρες εφαρμόζουν διαδικασίες ρύθμισης του μεγέθους του φοιτητικού πληθυσμού, δικαιολογώντας την επιλογή, πρώτον, με το επιχείρημα ότι οι υποψήφιοι είναι περισσότεροι από τις θέσεις και, δεύτερον, με την επιταγή της σύνδεσης της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας.

Σε όλες τις χώρες της ΕΕ η ελάχιστη προϋπόθεση για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι η κατοχή απολυτηρίου ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι περισσότερες χώρες, ωστόσο, εφαρμόζουν και πρόσθετες ειδικές διαδικασίες εισαγωγής. Τρεις είναι οι βασικοί τρόποι ελέγχου του αριθμού εισακτέων:

Περιοριστική διαδικασία σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο. Η κυβέρνηση θέτει όριο στον αριθμό εισακτέων και ασκεί άμεσο έλεγχο στη διαδικασία επιλογής (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Κύπρος).
Περιοριστική διαδικασία σε επίπεδο εκπαιδευτικών ιδρυμάτων σε συνεργασία με την κεντρική διοίκηση όσον αφορά στον αριθμό των θέσεων που θα χρηματοδοτήσει. Τα ιδρύματα ορίζουν αριθμό εισακτέων και επιλέγουν τους εισαγόμενους με βάση καθορισμένες απαιτήσεις (Τσεχία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Σλοβενία, Βουλγαρία).
Ένας συνδυασμός των δύο παραπάνω διαδικασιών (Αγγλία, Φινλανδία, Σουηδία). Σε τέσσερις χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Αυστρία) εφαρμόζεται ένα σύνθετο σύστημα ρύθμισης της εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι χώρες αυτές χρησιμοποιούν διαφορετικές διαδικασίες ανάλογα με τον τομέα σπουδών, τον τύπο του εκπαιδευτικού ιδρύματος ή ακόμη και με το κάθε εκπαιδευτικό ίδρυμα ξεχωριστά.

Ενδεικτικά σε μερικές χώρες ο τρόπος πρόσβασης είναι:

Αγγλία: Εκεί η επιλογή των “καλών” μαθητών ξεκινάει πολύ νωρίς, με τις εξετάσεις στο τέλος της πρωτοβάθμιας “11-plus examinations” για τους εντεκάχρονους μαθητές. Από αυτές τις εξετάσεις χωρίζονται σε διαφορετικούς κλάδους. Κάθε κλάδος οδηγεί σε διαφορετική κατεύθυνση. Με το τέλος της υποχρεωτικής, οι 16χρονοι μαθητές, ανάλογα με την κατεύθυνση που έχουν ήδη επιλέξει, συνεχίζουν σε επαγγελματικά σχολεία ή προετοιμάζονται για την τριτοβάθμια με το διετές sixth-form. To απολυτήριο του sixth-form απαιτείται για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο μαζί και με κάποια ακόμα κριτήρια, που καθορίζονται χωριστά από κάθε τριτοβάθμιο ίδρυμα.

Γαλλία: Με το τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στα 16 (όπου 1 στους 3 επαναλαμβάνει τάξη), οι μαθητές συνεχίζουν για δύο χρόνια ή στα επαγγελματικά σχολεία ή σε γενικά σχολεία, που το απολυτήριό τους (baccalaureat), μαζί με επιπλέον φίλτρα, οδηγεί σε τριτοβάθμιες σπουδές. Η τριτοβάθμια αποτελείται από δύο κατηγορίες σχολών: α) Τις πανεπιστημιακές (πανεπιστημιακά τεχνολογικά ινστιτούτα, που οδηγούν σε πτυχίο επαγγελματικής εκπαίδευσης), όπου για την εισαγωγή του ο φοιτητής πρέπει να παρακολουθήσει προπαρασκευαστικά μαθήματα του τομέα επιλογής του και να επιτύχει στις εισαγωγικές εξετάσεις. β) Τις grandes ecoles (ανώτατες σχολές), με περιορισμένο αριθμό φοιτητών, οι οποίες ορίζουν δικά τους κριτήρια και μεθόδους επιλογής εκτός από τις εισιτήριες εξετάσεις εισαγωγής. Ακολουθούν δύο χρόνια προπαρασκευαστικές σπουδές με εξετάσεις στο τέλος, που οδηγούν σε βασικό δίπλωμα. Από εκεί, υπάρχει η δυνατότητα εισαγωγής στις βασικές σπουδές, που διαρκούν τρία χρόνια και οδηγούν σε δίπλωμα Licence.

Φινλανδία: Μετά την υποχρεωτική εκπαίδευση (7-16 ετών), υπάρχουν δύο κατευθύνσεις: Μια για επαγγελματική εκπαίδευση και μια τριετής, χωρίς βαθμούς, αλλά με εξετάσεις στο τέλος σε εθνικό επίπεδο για τη λήψη απολυτηρίου. Στη συνέχεια, υπάρχουν εξετάσεις εισαγωγής στην τριτοβάθμια κάθε άνοιξη και φθινόπωρο και οι υποψήφιοι έχουν δικαίωμα να εξεταστούν σε όλα τα μαθήματα σε μία περίοδο ή, σταδιακά, σε τρεις περιόδους. Επειδή υπάρχουν πολύ περισσότερες αιτήσεις από τον περιορισμένο αριθμό θέσεων, τα πανεπιστήμια καθορίζουν διαφορετικά κριτήρια εισαγωγής. Η επιλογή των σπουδαστών βασίζεται είτε στους βαθμούς των εθνικών απολυτήριων εξετάσεων και στα αποτελέσματα των εισαγωγικών (η πιο γνωστή διαδικασία), είτε στα αποτελέσματα μόνο των εισαγωγικών ή μόνο στους βαθμούς των εθνικών εξετάσεων για το απολυτήριο. Σε κάποιους επιστημονικούς τομείς δίνεται έμφαση, επίσης, στην εργασιακή εμπειρία και στην πρακτική εξάσκηση.

Γενικά παρατηρούμε ότι όλες σχεδόν οι χώρες έχουν θέσει σε εφαρμογή, αν και σε διαφορετικούς βαθμούς και χρησιμοποιώντας ποικίλες μεθόδους, διαδικασίες περιορισμού του αριθμού των εισακτέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι σχολές σπουδών ακαδημαϊκού χαρακτήρα (επιπέδου ISCED 5A) επικρατούν σε όλες τις χώρες με ποσοστό άνω του 80% των φοιτητών στα 27 κράτη μέλη. Οι σχολές τριτοβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης μικρής διάρκειας (ISCED 5B) προσελκύουν σχετικά λίγους φοιτητές, με το μεγαλύτερο ποσοστό να είναι σπουδαστές μερικής φοίτησης. Αυτό δεν παρατηρείται στο Βέλγιο και στη Σλοβενία, όπου οι φοιτητές είναι σχεδόν ισομερώς κατανεμημένοι ανάμεσα σε προγράμματα ακαδημαϊκής και επαγγελματικής κατεύθυνσης. Στη Δανία, την Εσθονία, την Ισπανία, την Ουγγαρία και την Τουρκία, ο αριθμός των εγγεγραμμένων φοιτητών στο επίπεδο ISCED 5B αυξάνεται με ταχύτερο ρυθμό από το συνολικό αριθμό φοιτητών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Εκτός από τις περιοριστικές διαδικασίες για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια, οφείλουμε να λάβουμε υπόψη μια σειρά από ταξικά φίλτρα που εφαρμόζουν οι χώρες της ΕΕ στο επίπεδο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπως εξετάσεις, διαγνωστικά τεστ, πρόωρη τεχνική εκπαίδευση, κατευθύνσεις ώστε να κατανέμονται οι μαθητές και σε αντίστοιχες εκπαιδευτικές διαδικασίες.

Χρήστος Σιάχος, Πάτρα

Το ποσοστό των μαθητών στις χώρες της ΕΕ που φοιτούν σε επαγγελματικά σχολεία είναι κατά μέσο όρο 63% και σε Γενικά Λύκεια 37%. Επιπλέον, το 35,5% των νέων στην ΕΕ δεν τελειώνει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Τα ποσοστά των ατόμων της ομάδας ηλικιών 25 έως 64 ετών που κατέχουν τίτλο σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης παρουσιάζουν πολύ μεγάλες διαφορές μεταξύ των χωρών. Στις μισές σχεδόν χώρες, οι πτυχιούχοι αντιπροσωπεύουν ποσοστό από 20% έως 30% του πληθυσμού, ενώ ο σταθμικός μέσος όρος στην ΕΕ είναι 22,3% (στην Ελλάδα το ποσοστό είναι 20,6%). Εντούτοις, το ποσοστό κυμαίνεται από επίπεδα κάτω του 15% (Τσεχία, Ιταλία, Μάλτα, Πορτογαλία, Ρουμανία και Σλοβακία) έως άνω του 30% (Βέλγιο, Δανία, Εσθονία, Κάτω Χώρες, Φινλανδία και Νορβηγία). Το ποσοστό διακοπής των σπουδών σε σταθμικό μέσο όρο στην ΕΕ κυμαίνεται σε ποσοστό πάνω από 20% των εισαχθέντων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Επίσης, ο αριθμός των πτυχιούχων γυναικών αυξάνεται από γενιά σε γενιά περισσότερο από τον αντίστοιχο αριθμό των ανδρών.

Ελεύθερη πρόσβαση ή φίλτρο στο 2ο έτος;

Πολλά κόμματα και φορείς φαίνεται να υιοθετούν τη θέση για κάποιου τύπου “ελεύθερη” πρόσβαση στο 1ο έτος στην ανώτατη εκπαίδευση και μετά το ξεκαθάρισμα να γίνεται στο 2ο. Σαν πλεονέκτημα αυτής της θέσης προβάλλεται ότι έτσι θα ξεμπερδεύει το Λύκειο από την εισαγωγή στην τριτοβάθμια και θα ξαναβρεί το χαμένο του ρόλο. Η θέση αυτή προβάλλεται και από δυνάμεις της Αριστεράς.

Παραθέτουμε αποσπάσματα από κείμενο κριτικής που κατέθεσε ο Θοδωρής Αζούδης, εκπαιδευτικός και μέλος του συντονιστικού ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης, στη θεματική επιτροπή παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ:

“…Είναι ανάγκη η διαμόρφωση ενός κειμένου της θεματικής παιδείας για το σημαντικό θέμα της πρόσβασης

Άξονες ενός τέτοιου κειμένου μπορεί να είναι:

Α. Η σύνδεση του ζητήματος της πρόσβασης, αφενός, με τα αξιακά και στρατηγικά του χαρακτηριστικά και, αφετέρου, με τα προαπαιτούμενά του σε ό,τι αφορά το σύνολο των παρεμβάσεων στη δομή, τη διοίκηση και στο περιεχόμενο όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων. Η ανάδειξη, δηλάδή, του χαρακτήρα του όχι ως αιτήματος τακτικού και συνδιαχειριστικού, αλλά ως αιτήματος που απαιτεί μια συνολικά διαφορετική οργάνωση της παιδείας και της παραγωγής, δηλαδή ένα διαφορετικό κοινωνικό καταμερισμό εργασίας.

Β. Η κριτική μας τοποθέτηση σε όσες προτάσεις περί ελεύθερης πρόσβασης προέρχονται από κέντρα του δικομματισμού και της αστικής συνδιαχείρισης, συνδεδεμένες με το ήδη διαμορφωμένο πλαίσιο της ασκούμενης πολιτικής (εθνικής και διεθνικής).

Γ. Η πολιτική μας τοποθέτηση στο μείζον θέμα του διαλόγου που επιχειρεί η κυβέρνηση .

Ε. Τα όσα κατακτήσαμε πρόσφατα, καταγραφόμενοι ως δύναμη που συμπορεύεται με το κίνημα, τολμάει να αντιτίθεται στην επιχειρούμενη αστική νομιμότητα και να διαμορφώνει ένα πολιτικό πρόσωπο διακριτό από τους δύο πόλους του δικομματισμού, όχι μόνο δεν είναι διαπραγματεύσιμα, αλλά πρέπει με σαφήνεια να μας καθοδηγήσουν στη διαμόρφωση θέσεων που θα βρίσκονται σε πλήρη αντιστοιχία μαζί τους.

Σε ό,τι αφορά την πρόταση που καταθέτει ο ΣΥΝ, προκύπτει και από την προηγούμενη τοποθέτησή μου η άποψη ότι δεν μπορεί να αποτελέσει κοινή τοποθέτηση του ΣΥΡΙΖΑ, και αυτό πιο συγκεκριμένα για τους επιπλέον λόγους:

Α. Από τη στιγμή που τα ΑΕΙ αποφασίζουν για το numerus clausus των δευτεροετών έστω φοιτητών –”Ο αριθμός εισακτέων στο δεύτερο έτος των τμημάτων ΑΕΙ εξαρτάται από τις δυνατότητές τους σε υποδομές και προσωπικό. Τα Τμήματα ΑΕΙ ορίζουν, πριν από τη λήξη του χειμερινού εξαμήνου, τον αριθμό των εισακτέων για το επόμενο ακαδημαϊκό έτος”?–μετατίθεται απλώς σ’ ένα επόμενο στάδιο η κατανεμητική λειτουργία της εκπαίδευσης και οι κοινωνικοί φραγμοί.

Β. Έχει διαπιστωθεί από όλους σχεδόν τους εμπλεκόμενους παράγοντες ότι το μόνο θετικό του συστήματος των πανελλαδικών εξετάσεων ήταν ο αδιάβλητος χαρακτήρας τους (και όχι η αξιοκρατία). Το πλεονέκτημα αυτό, καθόλου ουδέτερο, αλλά βαθιά κοινωνικό και ταξικό, χάνεται από τη στιγμή που ανατίθεται σε φορέα ο οποίος έχει δώσει εκτεταμένα δείγματα γραφής, που πείθουν για τη διάβρωσή του, την ημετεροκρατία και τον κομματισμό.

Γ. Η υλοποίηση της πρότασης συνεπάγεται τη δημιουργία σχολών δύο ταχυτήτων, κλειστού και ανοιχτού αριθμού εισακτέων – “Ο αριθμός εισακτέων στο δεύτερο έτος των τμημάτων ΑΕΙ εξαρτάται από τις δυνατότητές τους σε υποδομές και προσωπικό”1.

Δ. Η αποσύνδεση του πτυχίου από τα επαγγελματικά δικαιώματα και την εργασιακή προοπτική είναι εντελώς αντίθετη με τη λογική μας, όπως αυτή κατατίθεται στο τετρασέλιδο.

Ε. Ρευστοποιώντας τις τετραετείς σπουδές –”Συγκεκριμένα, προτείνουμε την ελεύθερη πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με την δημιουργία κοινών ανά γνωστικό πεδίο προγραμμάτων πρώτου έτους σπουδών, που αναπτύσσονται σε εθνικό δίκτυο και υποστηρίζονται από τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ της χώρας”²–διακινδυνεύει την υλοποίηση της Μπολόνια (πιστωτικές μονάδες, τριετείς σπουδές, λογική κατάρτισης) και τη σύμπλευσή μας με τις προτάσεις του ΠΑΣΟΚ.

ΣΤ. Η παραπαιδεία δεν αντιμετωπίζεται, αλλά μετατίθεται από το Λύκειο στο πανεπιστήμιο, με αποτέλεσμα τη γιγάντωση των ήδη λειτουργούντων πανεπιστημιακών φροντιστηρίων.

Ζ. Με δεδομένο τον προϋπολογισμό για την εκπαίδευση και τις υπάρχουσες υποδομές, διακινδυνεύει την υποβάθμιση των ΑΕΙ.

Η. Μετά το πρώτο κατοχυρωμένο έτος σπουδών στη σχολή προτίμησης –”Η επιτυχής φοίτηση σε αυτό το πρώτο έτος Ανώτατης Εκπαίδευσης υπολογίζεται στην ελάχιστη προβλεπόμενη διάρκεια για την απόκτηση πτυχίου Πανεπιστημίου ή ΤΕΙ”²– και την αδυναμία εισόδου στο δεύτερο, θα γεμίζουν τα κολέγια με φοιτητές, βορά στην ελεύθερη αγορά, που θα υπολείπονται πια μόνο τρία έτη από το πτυχίο που επέλεξαν.

Θ. Δεν αντιμετωπίζει τα ιδεολογήματα της αξιοκρατίας και της ανταγωνιστικότητας. Αυτή καθαυτή η επιλογή της πρώτης προτίμησης –”Όλοι ανεξαίρετα οι απόφοιτοι του Λυκείου, ανεξάρτητα από το βαθμό του απολυτηρίου τους και το έτος αποφοίτησής τους, έχουν δικαίωμα εγγραφής στο πρώτο έτος ανώτατης εκπαίδευσης του γνωστικού πεδίου της προτίμησής τους”²– είναι βαθιά ταξική και συμπυκνώνει την κατανεμητική λειτουργία των δύο προηγούμενων εκπαιδευτικών βαθμίδων.

Ι. Διατηρείται η βαθύτατα ταξική διάκριση σε πανεπιστημιακή και επαγγελματική-μεταλυκειακή εκπαίδευση, ΑΕΙ και ΤΕΙ, αναπαράγοντας έτσι τον αστικό κοινωνικό καταμερισμό εργασίας.

Συμπερασματικά, η πρόταση του ΣΥΝ, ενώ δεν προωθεί κανένα από τα στρατηγικά ζητούμενα της ριζοσπαστικής Αριστεράς, όπως αυτά αναλύονται στο τετρασέλιδο και τα 10 σημεία (καταπολέμηση κοινωνικών φραγμών, διάκριση σε χειρωνακτική-πνευματική εργασία, διευθύνοντες και διευθυνόμενους, εκπαίδευση και έρευνα για τις ανάγκες της εργασίας, πρότυπο πολυδιάστατου πολίτη), αντίθετα υποτιμώντας το κατεξοχήν θέμα των κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών –”Τη θέση αυτή ο ΣΥΝ εξακολουθεί με ακόμη μεγαλύτερη βεβαιότητανα προτείνει στην ελληνική κοινωνία, επειδή θεωρεί ότι αποτελεί έναν εφικτό στόχο”²– διακινδυνεύει να μας εγγράψει ως συνδιαχειριστές της κρίσης.

Εξάλλου, η δημόσια εκφώνηση μιας τέτοιας τοποθέτησης, ανεξάρτητα από προθέσεις και πρόνοιες, μας συγκαταλέγει στις δυνάμεις του διαλόγου, με αποτέλεσμα τη ρευστοποίηση των κατακτήσεών μας κατά την προηγούμενη περίοδο, που ήταν βασικά δύο: η εμπέδωση μιας αντισυστημικής-κινηματικής ταυτότητας και η διακριτότητά μας από τους δύο πόλους του δικομματισμού, τόσο στο επίπεδο του προγράμματος όσο και κύρια στο καθημερινό πεδίο της κοινωνικής διαπάλης.

Θοδωρής Αζούδης, εκπαιδευτικός

(1) “Ελεύθερη πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση” του Νίκου Θεοτοκά

(2) 26/02/2007 “Προτάσεις για την ελεύθερη πρόσβαση στα πανεπιστήμια και την κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων” ιστοσελίδα ΣΥΝ

Δημιουργώντας μια νέα γενιά αμόρφωτων;

Πρόσφατα λάβαμε στα Δημοτικά σχολεία από το Ινστιτούτο Παιδαγωγικών και Ερευνητικών Μελετών (ΙΠΕΜ – ΔΟΕ) ένα ερωτηματολόγιο για τα σχολικά εγχειρίδια, στο οποίο καλούμαστε να αναδείξουμε αδυναμίες και ελλείψεις. Προφανώς, η διάθεση για αξιολόγηση των σχολικών βιβλίων από το Ινστιτούτο δεν μας εφησυχάζει ούτε πρέπει να περιμένουμε πολλές ανατροπές με βάση το ερωτηματολόγιο. Άλλωστε, το κλίμα μεταξύ των δασκάλων είναι ποιος θα το ξεπετάξει πιο γρήγορα, ενώ σίγουρα θα χρειαστεί αρκετό καιρό να βγει κάποιο πόρισμα.

Όμως, άσχετα από το αποτέλεσμα που θα έχει αυτή η έρευνα του ΙΠΕΜ, θα συμφωνήσουμε στο εξής: Αυτή η καταγραφή είναι απαραίτητη, αφού, όσο περνάει ο καιρός, γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο πως το νέο πακέτο βιβλίων για το Δημοτικό έχει σοβαρές αδυναμίες, και καθόλου αθώες δεν τις θεωρούμε.

Εδώ να τολμήσουμε κάποια σχόλια

Ποιο είναι το κεντρικό νήμα που διαπερνάει το σύνολο των βιβλίων; Η γνώμη μας είναι ότι μπορεί να υπάρχουν αστοχίες, τυχαίες παραλείψεις και λάθη. Ωστόσο, αυτές είναι δευτερεύουσες και, με τον ίδιο τρόπο και αντίστοιχα επιχειρήματα, θα μπορούσε κάποιος να μιλήσει για φρέσκα βιβλία. Η αντίθεσή μας έγκειται, λοιπόν, σε κάτι περισσότερο από ατυχείς ή άστοχες επιλογές. Είναι ακριβώς στη δομική αντίληψη που διαπνέει τα βιβλία, αφού αυτή στοχεύει στη δημιουργία ενός εργαλείου απομόρφωσης των μαθητών.

Στοιχείο πρώτο: Η αποσπασματικότητα των βασικότερων αντικειμένων, της γλώσσας και των μαθηματικών. Παράδειγμα, τα κείμενα επιλέγονται με βάση το είδος που ανήκουν και όχι με βάση την ποιότητά τους. Έτσι, πολύ συχνά θα βρούμε στα βιβλία συνταγές μαγειρικής, ως ξεχωριστό κειμενικό είδος! Τα μαθηματικά γίνονται πραγματικά γρίφος, ειδικά στα βιβλία της Β’ και Ε’ τάξης, που τεμαχίζουν έννοιες και πράξεις.

Στοιχείο δεύτερο: Το γνωστό κατέβασμα της ύλης. Είναι φανερό τόσο στα μαθηματικά και τη γλώσσα όσο και στη φυσική/χημεία. Ταυτόχρονα, μπήκε η δεύτερη γλώσσα υποχρεωτικά και βαθμολογείται πλέον.

Στοιχείο τρίτο: Η λεγόμενη διαθεματικότητα και τα διάφορα projects μέσα από τη δημιουργία της ευέλικτης ζώνης συχνά απευθύνονται στους καλούς μαθητές, ενώ οι υπόλοιποι χάνονται ολότελα, μη έχοντας εφόδια πολύ πιο βασικά, όπως ανάγνωση, γραφή κ.λπ.

Συμπέρασμα: Τόσο τα παραπάνω όσο και ειδικά ζητήματα, όπως το γράψιμο της ιστορίας ως παραμύθι-σούπα, μας πείθουν ότι κάτι στραβό συμβαίνει στο βασίλειο της Παιδείας… Προς το παρόν, είναι οι εκπαιδευτικοί και οι ερευνητές που καταπιάνονται με συγκεκριμένα βιβλία και εντοπίζουν ειδικότερα ζητήματα αυθαιρεσίας, αποσπασματικότητας και ανακρίβειας σ’ αυτά.

Μια πρόσφατη προσπάθεια βρήκαμε σε σχέση με το λεξικό των τριών πρώτων τάξεων του Δημοτικού σχολείου στο άρθρο “Χαμένοι στη… Λυμματο-λάσπη” της “Ελευθεροτυπίας”.

Ας δούμε μερικά παραδείγματα ορισμών λέξεων που έχουν σταχυολογήσει από το λεξικό αυτό οι Άρης Χατζηγεωργίου, Έλενα Βαρίνου, Άννα Ανδριτσάκη στο φύλλο της 17ης Ιανουαρίου, μαζί με τα σχόλιά τους:

Ορισμοί και αφορισμοί

Φοράμε παλτό “για να ζεσταινόμαστε από το κρύο” (αντί να προστατευόμαστε) (σελ. 316).

“Όταν περπατάς στις μύτες των ποδιών σου, περπατάς στα μπροστινά σου δάχτυλα” (σελ. 277). Διότι τα πισινά δάχτυλα πιθανόν κάνουν θόρυβο…

“Τα σύννεφα είναι γκρίζα ή άσπρα και τα βλέπεις στον ουρανό πριν βρέξει” (σ. 435). Προφανώς διότι, κατά τη διάρκεια της βροχής και αμέσως μετά, βλέπεις μόνο… τηλεόραση.

“Ο βασιλιάς ή η βασίλισσα κυβερνούν μια χώρα που έχουν πάρει από τους γονείς τους” (σελ. 68). Και όχι μέσω ανταλλαγής εκτάσεων με το Δημόσιο.

“Η καρέκλα είναι ένα κάθισμα για να καθόμαστε” (σελ. 182).

“Τη σφραγίδα τη βουτάς στο μελάνι και μετά τη χτυπάς στο χαρτί” (σελ. 440). Να τη χτυπήσεις αλύπητα, όμως, για να πιάσει τόπο…

“Τα αυτοκίνητα, τα ποδήλατα και οι μοτοσικλέτες κινούνται πάνω σε στρογγυλές ρόδες” (σελ. 378). Διότι πάνω σε τετράγωνες ρόδες κινείται η μεταρρύθμιση του κράτους.

Το Εικονογραφημένο Λεξικό περιλαμβάνει ως λήμματα τις λέξεις “κακά” και “κώλος” (σελ. 171-227). Ενώ όμως στο λήμμα “σκατό – σκατά” υπάρχει με κόκκινα γράμματα η προειδοποίηση ότι “καλό είναι να μη λέμε αυτές τις λέξεις μπροστά στους άλλους, γιατί δεν είναι ευγενικό”, εδώ δεν υπάρχει αντίστοιχη επισήμανση. Για να καλύψει το κενό, στα Παροράματα του Π.Ι. ζητείται να προστεθεί η φράση: “Συνήθως χρησιμοποιούμε τη λέξη αυτή όταν μιλάμε με τους φίλους μας και όχι όταν γράφουμε”…

Επιχειρώντας να εξηγήσει άλλες λέξεις, το λεξικό χρησιμοποιεί προτάσεις που μπορεί επίσης να χαρακτηριστούν άκομψες, αντιπαιδαγωγικές ή απλώς μη απαραίτητες. “Όταν σκαλίζεις τη μύτη σου, βάζεις το δάχτυλο στο ρουθούνι για να το καθαρίσεις από τις μύξες”, διαβάζουμε στη σελ. 395, για να καταλάβουμε το λήμμα “σκαλίζω”.

Περνώντας σε πιο δυναμικές πρακτικές, το λεξικό αναλαμβάνει δράση: “Όταν δίνεις μπουνιά σε κάποιον, σφίγγεις τα δάχτυλα του χεριού σου και τον χτυπάς δυνατά” (σελ. 274). “Όταν δίνεις σε κάποιον μια σφαλιάρα, τον χτυπάς δυνατά στο κεφάλι με ανοιχτή την παλάμη σου” (σελ. 439). “Όταν πλακώνεις κάποιον στο ξύλο, τον δέρνεις πολύ δυνατά” (σελ. 347).

Κωμικοτραγικά παραδείγματα. Ωστόσο, οφείλουμε να κάνουμε δυο βήματα παραπέρα. Πρώτον, πρέπει να αναδείξουμε στους γονείς ότι τα βιβλία έχουν πράγματι ελλείψεις και αδυναμίες. Ποιες μπορεί να είναι κάποιες πρώτες προτάσεις για να άρουμε τις δυσκολίες; Ένα βασικό είναι οι ειλικρινείς και σταθερές επαφές-συζητήσεις με τους γονείς. Να καταλάβουν ότι το σχολείο δεν είναι μια συνεχής αριθμητική αξιολόγηση των παιδιών τους. Ακόμη, να αντιληφθούν τη συμμετοχή τους στη σχολική ζωή ως αναγκαιότητα.

Βέβαια είναι και στο δικό μας χέρι, ως εκπαιδευτικοί, να ξεπεράσουμε στην πράξη τα εμπόδια αυτά. Σύμφωνα και με το αναλυτικό πρόγραμμα, μπορούμε να αποφύγουμε ένα μεγάλο ποσοστό των σχολικών βιβλίων και να κινηθούμε πιο ελεύθερα. Αυτό προϋποθέτει, βέβαια, και την ανάλογη προετοιμασία.

Σωτήρης Γεωργόπουλος, Αργολίδα

Εκλογές ΕΛΜΕ
Οι “λοιποί” έχουν το λόγο!

Το τελευταίο τρίμηνο, πραγματοποιήθηκαν εκλογές περίπου στο 75% των ΕΛΜΕ της χώρας (οι υπόλοιπες είτε κάνουν αργότερα, είτε κάθε δύο χρόνια). Τα αποτελέσματα που έχουμε στη διάθεσή μας, μέσω των κεντρικών παρατάξεων, έχουν ως εξής: Ενώ βλέπουμε να εκφράζεται μια φθορά της κυβερνητικής παράταξης, η παράταξη του ΠΑΣΟΚ κερδίζει λίγα από αυτά που έχει χάσει τα τελευταία χρόνια. Στην Αριστερά δεν υπάρχουν σοβαρές μετατοπίσεις και οι “λοιποί” σημειώνουν κάποια σημαντική άνοδο.

Ποιοι είναι οι “λοιποί”; Κυρίως ενωτικά αριστερά ψηφοδέλτια, μεταξύ αγωνιστών από τις Παρεμβάσεις, την Αγωνιστική Συνεργασία και από ανένταχτους, που δραστηριοποιούνται χρόνια σε κάποιες ΕΛΜΕ της επαρχίας (π.χ. Ηλεία, Λακωνία, Αιτωλοακαρνανία, Καβάλα, Φθιώτιδα), άλλα σχήματα που διευρύνθηκαν με νέες δυνάμεις (Άνω Λιόσια) ή καινούριες ενωτικές προσπάθειες (Ρέθυμνο, Αχαΐα κ.ά.).

Πρέπει να υπάρχει επιφύλαξη για το τι ακριβώς αποτυπώνουν οι εκλογές σε μία ΕΛΜΕ με τη σημερινή κατάσταση στο συνδικαλιστικό κίνημα. ΕΛΜΕ όπου η Αριστερά έχει ποσοστά της τάξης του 60-70%, μπορεί να μην είναι και ιδιαίτερα κινητικές, να μη λειτουργούν συλλογικότητες, να μην υπάρχουν διαδικασίες ουσιαστικές που να συσπειρώνουν τον κόσμο. Και, βασικά, η συζήτηση δεν πρέπει να στραφεί στα ποσοστά, αλλά στην πραγματική ζωή των σωματείων και στο κατά πόσο είναι… ζωή. Πρέπει να προσπαθήσουμε, σαν Αριστερά, να ανεβούμε σε ψήφους, σε εκπροσωπήσεις. Όμως δεν είναι αυτό το κύριο. Το κύριο είναι να αναγνωρίσουμε την κατάσταση, να σκύψουμε στις δυσκολίες και, με επιμονή και υπομονή, να τονώσουμε την πολιτική δραστηριότητα μέσα στις ΕΛΜΕ. Τα ποσοστά δεν είναι καταθλιπτικά. Η ακινησία που υπάρχει, ώρες ώρες, είναι…

Ενωτικά! Όχι μάντρωμα…

Τα καινούρια ενωτικά σχήματα που δημιουργήθηκαν και η αποδοχή της ενωτικής αριστερής απάντησης απέναντι στις δύσκολες μέρες που έρχονται δέχτηκαν ιδιαίτερη επίθεση. Όχι μόνο από τους συνδικαλιστές του ΚΚΕ. Αυτό είναι κάτι συνηθισμένο. Την εντύπωση την προκαλούν μεμονωμένα στελέχη των Παρεμβάσεων, που έχουν αναπτύξει μια ιδιαίτερη φιλολογία ενάντια στις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ και σε μέλη του Δικτύου Κριτικής και Δράσης στην Παιδεία για την ενωτική γραμμή που υπηρετούν. Είναι τα ίδια στελέχη που θα κάνουν ό,τι μπορούν για να υπάρξει κοινή εκλογική κάθοδος στα ΠΥΣΔΕ. Τα ίδια στελέχη, που στα συνέδρια της ΟΛΜΕ κλείνουν γρήγορα γρήγορα τη συζήτηση με προτηγανισμένα κείμενα απόφασης (κείμενα με τα οποία βρισκόμαστε τώρα στη δύσκολη θέση να λέμε σαν κλάδος, για το εξεταστικό, ό,τι και ο Μπαμπινιώτης…) όχι μόνο με την Αγωνιστική Συνεργασία, αλλά και με την ΠΑΣΚ. Και όποιος δεν ακολουθεί είναι αποστάτης, προδότης, θέλει να διαλύσει τις Παρεμβάσεις και άλλα τέτοια. Λες και οι Παρεμβάσεις είναι κόμμα με ιδεολογική ενότητα και όχι μαζικός πολιτικοσυνδικαλιστικός χώρος. Λες και δεν καταλαβαίνουν κάποιοι συναγωνιστές ότι πολλοί –όχι μέλη οργανώσεων και κομμάτων– στα σχήματα των Παρεμβάσεων συσπειρώνονται γύρω από το ΣΥΡΙΖΑ πολιτικά. Και ότι θα ήθελαν να δουν ένα αντίστοιχο μέτωπο αριστερών σχημάτων και σε συνδικαλιστικό επίπεδο πάνω στη γραμμή “να γίνουμε πολλοί, να γίνουμε αντίπαλοι με την πολιτική της κυβέρνησης και του Υπουργείου, να γίνουμε αποτελεσματικοί”. Αυτά είναι ανάγκες. Και δεν κρύβονται με το να κλιμακώνεται η επίθεση, αλλά μερικές φορές και η λάσπη, απέναντι σε καθετί ενωτικό.

Έχουμε μπροστά μας το συνέδριο σε λίγους μήνες. Έχει σημασία και ο απολογισμός. Και οι αποφάσεις που θα βγάλει. Και οι τακτικές κινήσεις που πρέπει να γίνουν. Όμως, το κυριότερο είναι με ποιον πολιτικό προσανατολισμό; Τι σημαίνει ενωτική αριστερή απάντηση στην κρίση και τι σημαίνει αριστερό μάντρωμα της παράταξής μου;

Ανδρέας Στυλιανού, Μεσολόγγι

Πίνακας αποτελεσμάτων ΕΛΜΕ

Διαφορά

ΕΓΚΥΡΑ

2008

37.251

+828

2007

36.423

ΠΑΣΚ

2008

9.553

25,64

+2,1%

2007

8.586

23,57

ΕΔΡΕΣ

2008

112

+18

2007

ΔΑΚΕ

2008

11.078

29,74

-3,4%

2007

12.077

33,16

ΕΔΡΕΣ

2008

128

2007

125

ΑΓΩΝ. ΣΥΝ.

2008

5.696

15,29

-0,04%

2007

5.585

15,33

ΕΔΡΕΣ

2008

2007

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

2008

2.287

6,14

-0,6%

2007

2.464

6,76

ΕΔΡΕΣ

2008

2007

ΕΣΑΚ-ΔΕΕ

2008

4.632

12,43

-0,3%

2007

4.622

12,69

ΕΔΡΕΣ

2008

2007

ΛΟΙΠΟΙ

2008

3.957

10,62

+2,8%

2007

2.835

7,78

ΕΔΡΕΣ

2008

+34

2007

Εκλογές Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών – ΣΙΕΛ

Ολοκληρώθηκαν στις 21/1/2009 οι εκλογές στο Σύλλογο Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Λειτουργών Αθήνας και Πειραιά. Τα αποτελέσματα ήταν μια μονότονη επανάληψη του σκηνικού των προηγούμενων χρόνων. Μια παράταξη-εξουσία και φόβητρο για τους εκπαιδευτικούς πήρε ένα τεράστιο ποσοστό, ενώ όλες οι άλλες παρατάξεις είχαν μια τεράστια διαφορά. Παρακάτω τα αποτελέσματα των εκλογών του 2009 και σε παρένθεση τα αποτελέσματα του 2006:

Η ΕΝΟΤΗΤΑ, που πρόσκειται στην ΠΑΣΚΕ, στηρίζει την κυριαρχία της στην απειλή της απόσυρσης ή κατάργησης του νόμου Ν2986/2002, που στην ουσία διασφαλίζει τον εκπαιδευτικό που βρίσκεται στην εξαετία πως, σε περίπτωση απόλυσης, θα προσλαμβάνεται από το Δημόσιο. Με διάφορους τρόπους, έχει πείσει πως η κυριαρχία της εξασφαλίζει με έναν τρόπο και την ύπαρξη του νόμου (με βάση τη σχέση που έχει με το Υπουργείο Παιδείας αλλά ακόμη και το γεγονός ότι επί ΠΑΣΟΚ ψηφίστηκε ο νόμος). Έτσι, ο ΣΙΕΛ και η ΟΙΕΛΕ έχει καταλήξει το μοναδικό εκπαιδευτικό σωματείο που συνομιλεί με το Υπουργείο Παιδείας, αλλά και στηρίζει τις πολιτικές των τελευταίων κυβερνήσεων, χρησιμοποιώντας το “να τα έχουμε καλά με την κυβέρνηση για να μη μας θίξουν”. Το παραπάνω πιάνει σε κόσμο που τσιμπάει σ’ αυτό το επιχείρημα σαν το πιο ρεαλιστικό που μπορεί να γίνει.

Η απεργία στις 29/1

Η απεργία στις 29/1 είχε επιτυχία από την άποψη της συμμετοχής και με δεδομένη την εργοδοτική πίεση που ασκήθηκε ενάντια στην απεργία. Δεν υπάρχει ένας σχολάρχης που να είναι θετικά διακείμενος στη διατήρηση της νομοθεσίας ως έχει. Την τόλμη την είχε ο Παναγιωτόπουλος να προσφύγει στο ΣτΕ για την αντισυνταγματικότητα του νόμου Ν2986/2002, αλλά, επί της ουσίας, πίσω από τον Παναγιωτόπουλο έχουν συνταχθεί όλοι οι σχολάρχες ανεξαιρέτως. Όλα αυτά, γιατί ο εκπαιδευτικός στην ιδιωτική εκπαίδευση δεν πρέπει να “χαλαρώνει”, να αισθάνεται ασφαλής. Γιατί ο ιδιωτικός εκπαιδευτικός σηκώνει κεφάλι μετά τη διετία και απεργεί, γίνεται αμελής και διαμαρτύρεται για την παραβίαση των ωραρίων, για τις παρανομίες των εκπαιδευτηρίων. Όλα αυτά τα απαράδεκτα συμβαίνουν λόγω του νόμου. Η δίκη στο ΣτΕ αναβλήθηκε οπότε περιμένουμε το επόμενο επεισόδιο αυτής της διαμάχης. Μέχρι τότε, κάποιες διεργασίες που έχουν ξεκινήσει σε κάποια εκπαιδευτήρια και ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς θα πρέπει να ενισχυθούν. Δεν φτάνει ένας νόμος να διασφαλίσει έναν κλάδο. Χρειάζεται κι ένας συνδικαλισμός που να ξεπερνάει τα όρια που μπαίνουν σήμερα. Ένας συνδικαλισμός που να ενώνει τον κλάδο, με τους στόχους των σωματείων των υπόλοιπων εκπαιδευτικών.

Ελεάννα Βλαβιανού, Αθήνα

ΠΑΡΑΤΑΞΗ

ΨΗΦΟΙ

ΕΔΡΕΣ

ΣΥΝΕΔΡΟΙ
ΟΙΕΛΕ

ΣΥΝΕΔΡΟΙ****ΕΚΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ

791 (712)

8 (7)

40 (71)

ΔΑΚΕ

119 (168)

1 (2)

6 (18)

ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗ ΚΙΝ

103 (105)

1 (1)

5 (11)

ΑΣΠΙΔΕ

79 (70)

1 (1)

4 (7)

**ΑΥΤΟΝ.ΡΙΖ.**ΠΑΡ.ΣΥΣΠ

41 (37)

–

2 (4)

–

Η Ευρώπη σε αναταραχή

Όλο και περισσότερο ο “ενιαίος ευρωπαϊκός χώρος” για τη νεοφιλελεύθερη εκπαίδευση προσκρούει στις αντιστάσεις της νεολαίας σε ολόκληρη την ήπειρο. Η νεολαία, που στην Ελλάδα έζησε τις μέρες του Αλέξη, στην Ιταλία, στη Γαλλία, αλλού, διαδηλώνει “Δε θα πληρώσουμε εμείς την κρίση”. Σε “ενιαίο” αναδεικνύεται σταθερά ο χώρος των αγώνων των νέων στην Ευρώπη. Μια ενιαία δύναμη ενάντια στους ευρωπαϊκούς καταναγκασμούς.

Ιταλία: Ανώμαλο κύμα

Μέσα στο καλοκαίρι, η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι κατέθεσε το νόμο 133. Ο νόμος ήρθε να εξυπηρετήσει τη μείωση των κρατικών δαπανών σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, από το Δημοτικό ως το πανεπιστήμιο.

Για το Δημοτικό ο νόμος ορίζει, μεταξύ άλλων:

Ένα και μοναδικό δάσκαλο στις τάξεις του δημοτικού σχολείου, ενώ τώρα διαφορετικοί δάσκαλοι διδάσκουν διαφορετικά μαθήματα.
Την υποχρεωτική στολή για τους μαθητές του Δημοτικού.
Τη δημιουργία ξεχωριστών τάξεων για τους Ιταλούς από τους ξένους μαθητές.
Την επαναφορά του βαθμού διαγωγής ως κριτηρίου για την προαγωγή των μαθητών.

Επιβάλλοντας μέτρα για δραματικές περικοπές στο διδακτικό προσωπικό, αλλά και μέτρα για την προώθηση της πειθάρχησης και των διακρίσεων ανάμεσα στους μαθητές, ο νόμος Γκελμίνι προκάλεσε την αντίδραση φοιτητών, εκπαιδευτικών και μαθητών ήδη από το Σεπτέμβρη. Ειδικά τα πανεπιστήμια ωθούνται άμεσα στην αναζήτηση ιδιωτικών κεφαλαίων και στις ιδιωτικοποιήσεις. Παράλληλα, οι νέοι επιστήμονες, που στηρίζουν το διδακτικό και ερευνητικό έργο των πανεπιστημίων δουλεύοντας με ελαστικούς όρους εργασίας, ωθούνται στην ανεργία.

Ο νόμος Γκελμίνι άναψε το φιτίλι μιας μεγάλης κοινωνικής έκρηξης, που για τρεις περίπου μήνες συγκλόνισε όλη τη χώρα, ξεπερνώντας τα όρια του εκπαιδευτικού κινήματος. Πάνω στο σύνθημα “Δεν θα πληρώσουμε εμείς την κρίση” συναντήθηκαν μαθητές, φοιτητές, “εργάτες του μυαλού” και νέοι των stage και της επισφαλούς εργασίας. Το “ανώμαλο κύμα”, όπως το αποκάλεσαν, κέρδισε τη συμπάθεια μεγάλου κομματιού της κοινωνίας με το δίκιο των αιτημάτων του αλλά και με τη δύναμη των μορφών που επέλεξε. Με πορείες εκατοντάδων χιλιάδων σε όλες τις μεγάλες πόλεις, με καταλήψεις σε σχολεία και σχολές αλλά και με αποκλεισμούς κεντρικών δρόμων, καταλήψεις σε σιδηροδρομικούς σταθμούς και δημόσια κτίρια. Με το άνοιγμα των πανεπιστημίων στις τοπικές κοινωνίες, όπου έδωσαν διαλέξεις σπουδαίοι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, όπως ο Ντάριο Φο.

Η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι ούτε με τη βίαιη καταστολή ούτε με το “διάλογο” κατάφερε να εξουδετερώσει το κύμα. Ο αγώνας τώρα συνεχίζεται μέσα στις σχολές…

Γαλλία: Φρένο στη μεταρρύθμιση

Στο ίδιο πνεύμα της μείωσης των δαπανών για την παιδεία βρίσκεται και η κυβέρνηση Σαρκοζί, προβαίνοντας σε δραματική μείωση θέσεων εργασίας εκπαιδευτικών (σε 13.500 υπολογίζονται οι θέσεις που θα χαθούν την επόμενη χρονιά). Οι δαπάνες για την παιδεία έχουν πέσει στα 59 δισ. ευρώ, όταν η κυβέρνηση παραχωρεί στους τραπεζίτες 360 δισ. ως “ένεση” ενάντια στην κρίση. Ο υπουργός Ξαβιέ Νταρκό με νέο νομοσχέδιο προτείνει, μεταξύ άλλων, την μείωση των διδακτικών ωρών και την κατάργηση προγραμμάτων ειδικής αγωγής.

Ήδη από την προηγούμενη χρονιά, ένα μαζικό μαθητικό κίνημα δίνει το μαχητικό του παρόν ενάντια στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, κόντρα στην αστυνομική καταστολή του Σαρκοζί. Οι μαθητές βρίσκονται μπροστά, για άλλη μια φορά, ενάντια στο νέο νομοσχέδιο. Η απεργία των εκπαιδευτικών στις 22 Νοέμβρη κατεβάζει τον κλάδο στο δρόμο. Τα ποσοστά της απεργίας φτάνουν το 70%!

Από την είδηση της εξέγερσης στην Ελλάδα, οι Γάλλοι μαθητές εμπνέονται και για το δικό τους αγώνα. Με μαζικές διαδηλώσεις και καταλήψεις ενάντια στο νομοσχέδιο Νταρκός, η νεολαία στη Γαλλία πετυχαίνει μια πολύ σημαντική νίκη. Η κυβέρνηση αναγκάζεται σε αναδίπλωση, φοβούμενη τα “χειρότερα”, και ο Νταρκός αναβάλλει επ’ αόριστον την κατάθεση του νομοσχεδίου του.

Μαίρη Σταθοπούλου, Χανιά

Νεανική εξέγερση:
Η νέα γενιά αλλάζει. Εμείς;

Η δολοφονία του Αλέξη ήρθε να αναδεύσει τα ήρεμα νερά της κοινωνίας και έφερε στην επιφάνεια όλα όσα έχουν συσσωρευτεί στον πάτο, χρόνια ολόκληρα. Οι εκπαιδευτικοί, που είναι κομμάτι του σημερινού σχολείου της απόρριψης, της απόγνωσης, της εγκατάλειψης, ζουν μια σημαντική πλευρά των προβλημάτων της νεολαίας. Είναι πια προφανής η κρίση της εκπαίδευσης συνολικά και η αμφισβήτηση αυτού του μηχανισμού και των στόχων που έχει από παντού, γονείς, μαθητές, δασκάλους. Μαθαίνουν τα παιδιά γράμματα; Αναγνωρίζουν κάπου αξίες και ιδέες που να τους εκφράζουν; Θεωρούν το σχολείο τους δημοκρατικό, ένα σχολείο που τους ακούει και τους καταλαβαίνει; Βλέπουν το σχολείο τους δημιουργικό; Βλέπουν γύρω τους ένα περιβάλλον που να δημιουργεί αισιοδοξία; Βλέπουν κάποια προοπτική για το μέλλον τους μέσα από την εκπαίδευση;

Τίποτε απ’ όλα αυτά. Τα παιδιά δεν αγαπούν το σχολείο κι αυτό δεν είναι παρά ανταπόδοση γι’ αυτά που εισπράττουν από αυτό. Οργή και απόγνωση, λοιπόν, για το σημερινό σχολείο. Οργή, απόγνωση και απελπισία για τη μαύρη εργασία-ανεργία που τους περιμένει. Την ανασφάλεια, τη μισή δουλειά και τη μισή ζωή. Τα stage και την ομηρία των συμβάσεων. Όλοι πια το λένε πως αυτή η γενιά θα ζήσει χειρότερα από την προηγούμενη.

Οι νέοι μπορεί να μας ξάφνιασαν, γιατί νομίζαμε ότι το χωνευτήρι του συστήματος είναι πανίσχυρο και έχει αλώσει τα πάντα, και τη νέα γενιά. Όλα ακούγονταν γραφικά, αξίες, ιδέες, αλλά και τα πιο απλά, όπως φιλότιμο, αξιοπρέπεια. Σήμερα ζούμε μια τεράστια χρεοκοπία και διάψευση όλων όσοι είχαν βαλθεί να διαμορφώσουν μια νέα γενιά κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση των πιο βάρβαρων, νεοφιλελεύθερων και αγοραίων προτύπων. Σε πείσμα όλων αυτών, οι νέοι στην εξέγερση του Δεκέμβρη έδωσαν μαθήματα στους δασκάλους και τους καθηγητές, στα σωματεία και τα συνδικάτα, στους γονείς ή τους μεγάλους.

Οι καθηγητές και η νεανική εξέγερση

Ο κόσμος της εκπαίδευσης, οι εκπαιδευτικοί και οι δάσκαλοι ξαφνιάστηκαν και δεν κατάλαβαν το εύρος και τη διάσταση των γεγονότων. Ακόμη και τώρα, πρέπει να βγάλουμε συμπεράσματα για το Δεκέμβρη. Οι παρακαταθήκες της εξέγερσης και διάφορες διεργασίες στους χώρους της νεολαίας πρέπει να βαθύνουν και να μην παγώσουν. Οι εκπαιδευτικοί έχουν τεράστια ευθύνη γι’ αυτό. Χρειάζεται να ερμηνεύσουν και να καθορίσουν μια στάση προοδευτική, που να προωθεί τις διεργασίες που έχουν ξεκινήσει στους χώρους της νεολαίας.

Τις μέρες του Δεκέμβρη υπήρχαν εκπαιδευτικοί που δεν είδαν με καλό μάτι όλη την κίνηση της νεολαίας. Που πίεσαν τα παιδιά με απειλές για απουσίες, πίεσαν να ανοίξουν τα σχολεία. Αναρωτιόνταν: “Τι θέλετε πια, ρε παιδιά;” Στην πανεργατική απεργία της Τετάρτης, 4 μέρες μετά τη δολοφονία του Αλέξη, η συμμετοχή των εκπαιδευτικών ήταν μικρή, ενώ δεν ήταν “άλλη μία απεργία”. Ακόμη και από παιδαγωγική σκοπιά, οι εκπαιδευτικοί έπρεπε να είναι δίπλα στους μαθητές τους, συμπαραστάτες στον αγώνα τους αλλά και “προστάτες” απέναντι στην αυθαιρεσία, την κρατική βία, τις ακροδεξιές ομάδες και το παρακράτος που τους απειλούσε.

Εκφράστηκε κάποιος συντηρητισμός των εκπαιδευτικών; Κάποιων, ναι. Οι περισσότεροι ένιωσαν αμηχανία. Διαπαιδαγωγημένοι σε έναν πιο “συγκροτημένο” τρόπο κινητοποίησης και γενικά άσκησης πολιτικής, πιθανά να τρόμαξαν από την απεγνωσμένη και ορμητική κραυγή των μαθητών. Δεν τους κατάλαβαν και εύκολα τους κατηγόρησαν για μηδενισμό, για τυφλή βία, για μιμητισμό. Μα δεν είναι μηδενισμός να λες “θέλω να δω, αλλά δεν βλέπω μέλλον, βοηθήστε με”. Και δεν είναι βοήθεια να τους λες “μα τι θέλετε, επιτέλους;”. Δεν είναι τυφλή βία να θες να καταδείξεις τους ενόχους, να μην ξέρεις πώς να το κάνεις και να το κάνεις στον πιο “ορατό” στόχο, στην αστυνομία.

Το κρίσιμο για τους εκπαιδευτικούς δεν ήταν και δεν είναι να γίνουν μαθητοπατέρες. Είναι να δουν τον εαυτό τους σαν κομμάτι του προβλήματος. Γιατί είναι πολύ κοντά στη νεολαία, σε καθημερινό επίπεδο. Και γιατί το κράτος τούς θέλει παιδονόμους, φορείς της καταστολής, παθητικούς στη διάλυση του δημόσιου σχολείου, αδιάφορους στην προσπάθεια λοβοτόμησης της νέας γενιάς. Σε αυτά πρέπει να αντισταθούν. Και αν το κάνουν, τότε μπορεί να αποτελέσουν και πραγματικό παράδειγμα για τους μαθητές τους – πραγματικό αντίβαρο στον κάθε μηδενισμό.

Η νεανική εξέγερση πρέπει να βαρέσει ένα καμπανάκι. Μέσα στη συνολική κρίση (αξιών, θεσμών, οικονομική, εκπαιδευτική) ποια θέση θα πάρουμε; Ενδιάμεσες θέσεις δεν υπάρχουν. Η ίδια η κρίση αναγκάζει σε καθαρές τοποθετήσεις. Θα αλλάξει το εκπαιδευτικό κίνημα; Θα σταματήσει να είναι συνομιλητής της κάθε εξουσίας και θα γίνει αντίπαλός της; Θα αλλάξουμε οι εκπαιδευτικοί; Θα περάσουμε από την παθητικότητα σε μια ενεργητική στάση αντίστασης στο ρόλο που μας επιφυλάσσει το σχολείο της αμάθειας;

Ανδρέας Καράμπελας, Αθήνα