Γνωρίσαμε τη γενιά των 700 ευρώ:

• Με τους “απασχολήσιμους” της κυβέρνησης Σημίτη από τα μέσα της δεκαετίας του ‘90.

• Με την εφαρμογή των τοπικών συμφώνων απασχόλησης που καταργούσαν τις συλλογικές συμβάσεις.

• Με την καθιέρωση της “διά βίου εκπαίδευσης”, πρόσχημα για την καταστρατήγηση στοιχειωδών επαγγελματικών δικαιωμάτων.

• Με το νόμο Ρέππα για το ασφαλιστικό.

Τη γνωρίσαμε καλύτερα:

• Με την απάτη του Π. Παυλόπουλου σε βάρος των συμβασιούχων.

• Με την επέκταση της μερικής και πρόσκαιρης απασχόλησης την εποχή της ΝΔ.

• Με τη γενίκευση της απασχόλησης με Δελτίο Παροχής.

• Με το νέο ασφαλιστικό της Πετραλιά, και τη νέα φοροεπιδρομή του Αλογουσκούφη.

• Με τις οδηγίες και ντιρεκτίβες της ΕΕ, με τα σχέδια της “στρατηγικής της Λισαβόνας”, το σχέδιο Μπολκεστάιν και τις παραλλαγές του.

Οι νέοι χωρίς δικαιώματα, χωρίς φωνή, οι νέοι χωρίς μέλλον και προοπτική, στα όρια της επιβίωσης, όμηροι των κομματικών μηχανισμών ή των δημοτικών αρχόντων, είναι το δημιούργημα των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, είναι το προϊόν των επιλογών και των σχεδίων τους για πάνω από μια δεκαετία τώρα.

Και όμως, αυτό δεν τους είναι αρκετό. Οικοδομούν την κοινωνία των 700 ευρώ

Ο νεοφιλελευθερισμός δεν αρκείται σε αυτό. Με δικομματική συναίνεση θέλει να φτιάξει μια ολόκληρη κοινωνία των 700 ευρώ.

Αδιάψευστοι μάρτυρες:

• Το πάγωμα των μισθών των εργαζόμενων.

• Η ακρίβεια που εξανεμίζει το λαϊκό εισόδημα.

• Η νέα φοροεπιδρομή και η εκτίναξη των έμμεσων φόρων που βαραίνουν αποκλειστικά τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα και τους εργαζόμενους.

• Η συρρίκνωση των κοινωνικών παροχών και η δραματική μείωση των δαπανών για Παιδεία, Υγεία και Ασφάλιση.

• Η χρέωση στις τράπεζες και η νόμιμη ληστεία με τα υψηλά επιτόκια.

Ο μισθός των εργαζόμενων, τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, γίνονται παρανάλωμα για να καλυφθούν τάχα τα ελλείμματα, το δημόσιο χρέος, οι οδηγίες της ΕΕ, οι ζημιές των ΔΕΚΟ και των ασφαλιστικών ταμείων. Να καλυφθούν δηλαδή προβλήματα που γεννήθηκαν από το μεγάλο κεφάλαιο και τροφοδότησαν τα κέρδη του. Γιατί είναι το μεγάλο κεφάλαιο που συστηματικά φοροαπαλλάσσεται ή φοροδιαφεύγει, που δεν πληρώνει τις εργοδοτικές εισφορές. Αυτό τζογάρει και κερδίζει με το δημόσιο χρέος, τα ελλείμματα, αυτό διαχειρίζεται καταληστεύοντας τα αποθεματικά των ταμείων.

Δεν είναι τυχαίο ότι τα κέρδη των επιχειρήσεων στη χώρα βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της κερδοφορίας των επιχειρήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο πλούτος στην Ελλάδα μαζεύεται σε όλο και πιο λίγα χέρια, την ίδια στιγμή που οι φτωχοί γίνονται περισσότεροι και η φτώχεια μεγαλώνει. Μόνο στα χρόνια της ΟΝΕ το εισόδημα, μετά την αφαίρεση των φόρων, του πλουσιότερου 20% τμήματος του πληθυσμού έφθασε να είναι 11 φορές μεγαλύτερο από το αντίστοιχο εισόδημα του φτωχότερου 20% του πληθυσμού. Και η επίθεση εντείνεται. Τα χειρότερα είναι μπροστά μας.

Είναι αυτοί οι λόγοι που εντείνονται τα αδιέξοδα σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Είναι αυτοί οι λόγοι που ωριμάζουν οι όροι για εκρήξεις και εξεγέρσεις στην κοινωνία.

Τέλος, είναι αυτοί οι λόγοι που οδηγούν στην υιοθέτηση ενός όλο και πιο αυστηρού νομοθετικού πλαισίου για την “εξασφάλιση της τάξης”, που αυξάνουν οι δαπάνες για τις δυνάμεις καταστολής, που πυκνώνουν οι ασκήσεις για την πρόληψη και την καταστολή εξεργερσιακών καταστάσεων.

Στις σελίδες του αφιερώματος που ακολουθεί θα διαβάσετε για την επίθεση που δέχονται οι νέοι, για τη νέα φορολογική επίθεση που αποφάσισε η κυβέρνηση, για τη συστηματική προσπάθεια μετατόπισης των φορολογικών βαρών στο κόσμο της δουλειάς. Θα διαβάσετε γιατί είναι αδύνατη η εφαρμογή ενός δικαιότερου φορολογικού συστήματος, τη στιγμή που είναι αναγκαίο να αναπτυχθεί ένα μαζικό ρωμαλέο κίνημα που να επιβάλει την αύξηση της φορολογίας του μεγάλου κεφάλαιου και της εκκλησίας. Θα διαβάσετε τέλος ένα σχόλιο πάνω στα μέτρα επιτήρησης της κοινωνίας.

23%

x11

25%

Το 23% του πληθυσμού βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας

Το 20% των πιο εύπορων Ελλήνων κερδίζει 11 φορές περισσότερα από το 20% των πιο φτωχών

Από 40% στο 25% μειώθηκε ο φόρος που πληρώνουν οι επιχειρηματίες

κείμενα – επιμέλεια: Σπύρος Παναγιώτου, Μιχάλης Σιάχος

Οι νέοι στο μπλοκάκι του νεοφιλελευθερισμού

Το τελευταίο φορολογικό νομοσχέδιο επιφύλασσε “μέτρα-έκπληξη” για τους νέους και τις νέες που εργάζονται με μπλοκάκι. Η νέα γενιά, ή γενιά των 700 ευρώ όπως πλέον “δικαιωματικά” την αποκαλούν όλοι, τιμωρείται με τον πιο άγριο τρόπο από το δικομματισμό. 1 στους 2 νέους είναι άνεργος, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία που δουλεύει είναι στη μερική απασχόληση. Σπουδάζει στα εκπαιδευτήρια της αμορφωσιάς και των επιχειρήσεων, για να πάρει ένα χαρτί που δεν λέει τίποτα στην αγορά εργασίας. Και για να μπορέσουν να την κρατήσουν υποταγμένη, τη λοβοτομούν καθημερινά. Με τα ΜΜΕ, τα ναρκωτικά, τις διάφορες “μόδες”, το συμμοριτισμό. Και όταν πάει να μιλήσει, υπάρχουν οι μονάδες της τάξης που θα την “κανονίσουν”. Δεν φτάνει που δεν της δίνουν τίποτα, τώρα της ζητάνε και να πληρώσει.

Οι νέοι με εισόδημα 10.500 ευρώ θα πληρώνουν 1.050 ευρώ στην εφορία. Πολύ πάνω από 1 μισθό. Αυτό λέγεται κοινωνική δικαιοσύνη για την κυβέρνηση.

Μετά από 4-5 διαδοχικές αλλαγές και ένα απίστευτο αλαλούμ, τελικά ο Αλογοσκούφης καταστάλαξε στη ρύθμιση για τη φορολόγηση των εργαζόμενων με δελτίο παροχής υπηρεσιών.

Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να παρατηρήσει κανείς είναι το οικονομικό θαύμα της κυβέρνησης, η οποία με μια μόνο απόφαση μετέφερε δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους στην κατηγορία των επιχειρηματιών και φυσικά τους αντιμετωπίζει ανάλογα. Τέτοια έκρηξη επιχειρηματικότητας δεν ξέρουμε αν έχει σημειωθεί σε άλλη “πολιτισμένη χώρα”, και μάλιστα με τόσο απλό τρόπο.

Επί της ουσίας, η κοροϊδία είναι προκλητική, αφού και ο ίδιος ο υπουργός παραδέχεται ότι πρόκειται για εργαζόμενους, για τους οποίους όμως δεν αναγνωρίζεται το καθεστώς της μισθωτής σχέσης. Προκειμένου δηλαδή οι εργοδότες (και το κράτος) να αποφεύγουν τις ασφαλιστικές εισφορές, προσλαμβάνουν τους εργαζόμενους με συμβάσεις έργου, με συμβάσεις των δύο ημερών που συνεχώς ανανεώνονται, ώστε οι εργαζόμενοι να “βαφτίζονται” ελεύθεροι επαγγελματίες – πράγμα που σημαίνει ότι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι είναι υπεύθυνοι για την ασφάλισή τους και πρέπει να πληρώνουν αυτοί τις ασφαλιστικές εισφορές. Έτσι, οι νέοι εργαζόμενοι των 700 ευρώ, χάνουν το αφορολόγητο από την ηλικία των 30 ετών και μετά. Ένας μισθός και παραπάνω θα πηγαίνει στην εφορία. Παράλληλα, αποκτά πλήρη νομιμοποίηση η εργοδοτική κομπίνα με τα μπλοκάκια, το να βαφτίζουν δηλαδή τους εργαζόμενους ελεύθερους επαγγελματίες. Αυτό μεταφράζεται σε θεμελιακή ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, μια και ο εργαζόμενος χάνει όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από τη μισθωτή σχέση (εκτός από την ασφάλιση, χάνει δώρα, επιδόματα, προστασία μητρότητας, αποζημίωση σε περίπτωση απόλυσης κ.λπ.). Αυτός ο εργασιακός μεσαίωνας εξαπλώνεται πλέον από τον ιδιωτικό στο δημόσιο τομέα.

Η κυβέρνηση Καραμανλή ακολουθεί μια στυγνή πολιτική φορολογώντας τα εισοδήματα των 10.500 ευρώ κατά 10%. Αλλά παράλληλα ισχύει και το “όποιον πάρει ο χάρος”, αφού το μέτρο ξεκίνησε να ισχύει για όλους για να εξαιρεθούν, μετά το σχετικό κράξιμο, οι εργαζόμενοι κάτω των 30 ετών. Οι υπόλοιποι χάσανε.

Στον Καιάδα αδέλφια, στον Καιάδα (εμείς ή αυτοί;)!

Ποιος δημιούργησε τη γενιά των 700€

Ξανά στην επικαιρότητα η νεολαία: Με αφορμή τη φοροεπιδρομή και την κατάργηση του αφορολόγητου, η γενιά των 700 ευρώ επανήλθε στο προσκήνιο. Λείπει όμως κάτι από τη δημόσια συζήτηση.

Ποιος, πότε, πώς, δημιούργησε τη γενιά των 700 (για την ακρίβεια 600, 500, 400 και βγάλε) ευρώ;

Φυσικό φαινόμενο; Αναπόδραστη εξέλιξη; Συγκυρία; Η φιγούρα του παιδιού που από το νηπιαγωγείο και τις πρώτες τάξεις του δημοτικού πληρώνει, τρέχει, συμπιέζεται για να προλάβει, αιμορράγησε οικονομικά για να μπει σε μια σχολή, κυνήγησε σεμινάρια, μεταπτυχιακά, καταρτίσεις, ECDL και Proficiency, βρήκε μια δουλειά του ποδαριού, τη σταμάτησε, βρήκε κάτι άλλο, με μια αίσθηση διαρκούς προσωρινότητας, δέχτηκε να δουλέψει σχεδόν τσάμπα για να έχει κάτι να γράψει στο βιογραφικό του, δέχτηκε δουλειές με χαρτζιλίκι αντί για μισθό, δούλεψε δεκάωρο και πληρωνόταν για τετράωρο, δεν σχεδίασε τη ζωή του, δεν πήγε σε δικό του σπίτι γιατί δεν έβγαζε το νοίκι, δέχτηκε το τσοντάρισμα από τους γονείς κι ας τριαντάριζε, ψάχνει απεγνωσμένα στους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ μπας και μπορέσει να βρει κάτι μόνιμο και αξιοπρεπές, κ.λπ. – αυτή η φιγούρα τίνος δημιούργημα είναι;

Από τη δεκαετία του ‘90, στα χρόνια της “ισχυρής Ελλάδας” και του “εκσυγχρονισμού”, η γενιά των 700 και βγάλε ευρώ χτίζεται μεθοδικά. Οι νέες εργασιακές σχέσεις δια χειρός κυβέρνησης Σημίτη, η νομιμοποίηση του αίσχους των συμβασιούχων, η εξάπλωση των προγραμμάτων Stage, η εκτίναξη της εργοδοτικής αυθαιρεσίας, το κλείσιμο του ματιού στη μαύρη εργασία, και το γενικό δόγμα ότι οι νέοι θα πρέπει να κάνουν θυσίες, να έχουν “ευκαιρίες” και πιθανές “δυνατότητες” αλλά όχι δικαιώματα, να είναι απασχολήσιμοι και όχι εργαζόμενοι, ήταν το πρώτο βήμα.

Σήμερα, αν κάποιος νέος πετύχει στο ΑΣΕΠ και μπει στο δημόσιο, ακόμα και σε θέση χαμηλόμισθη, αναντίστοιχη με τις σπουδές του, και πρώτο μισθό 800-900 ευρώ, θεωρείται προνομιούχος. Γιατί; Όχι πάντως γιατί οι νέοι είναι τεμπέληδες, μαμάκηδες και φοβούνται τις προκλήσεις, όπως θα σπεύσουν να μας πουν ο Μαρίνος, ο Πρετεντέρης, ο Κύρτσος, ο Πάγκαλος, ο Μάνος και άλλοι εύποροι κήρυκες του νεοφιλελευθερισμού.

Θεωρείται προνομιούχος γιατί σε σχέση με όλους τους υπόλοιπους έχει ένα σταθερό σημείο, θα μπορεί έστω να προγραμματίσει μια φτωχική, χρεωμένη στις τράπεζες, ζωή. Οι άλλοι ακόμη θα ψάχνουν, θα φιλάνε κατουρημένες ποδιές, θα αγοράζουν “Χρυσή Ευκαιρία” και θα ψάχνουν τους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ, ενώ θα τους καταπλακώνει η αγωνία της επιβίωσης.

Η γενιά των 700 και βγάλε ευρώ είναι πολιτικό δημιούργημα των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Και αυτές οι κυβερνήσεις, αυτές οι ηγεσίες, και σαν κυβέρνηση, και σαν αξιωματική αντιπολίτευση έχουν την πολιτική ευθύνη για την κατάντια αυτή της γενιάς.

Από τη δεκαετία του ‘90 και μετά κάθε υπουργός Παιδείας λατρεύει τις ιδιωτικοποιήσεις, τα κολέγια και τα πτυχία χωρίς δικαιώματα, κάθε υπουργός Εργασίας θαυμάζει τις νέες εργασιακές σχέσεις, κάθε υπουργός Οικονομίας πιστεύει στον ανταγωνισμό, και πολλοί συνδικαλιστές εξαγοράζουν την πρόωρη συνταξιοδότησή τους με το τσάκισμα των δικαιωμάτων των νεο-προσλαμβανόμενων.

Για το δικομματισμό, αυτή η γενιά πρέπει να ζήσει χειρότερα από την προηγούμενη. Να αναλάβει όλο το κόστος της κρίσης του νεοφιλελευθερισμού. Να φορτωθεί όλα τα βάρη από μια οικονομία που βασικό στόχο έχει να κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους. Άρα οι φτωχοί πρέπει να γίνουν φτωχότεροι και οι νέοι –που δεν έχουν τη δύναμη ή η γνώση να υπερασπίσουν δικαιώματα– θα είναι τα βασικά θύματα.

Για το δικομματισμό αυτή η γενιά αντιμετωπίζεται με μαστίγιο και καρότο. Με χτύπημα και ταυτόχρονα με ενσωμάτωση. Με βία και ταυτόχρονα με εγκλωβισμό σε ψεύτικες υποσχέσεις. Το ιδιαίτερο στοιχείο είναι ότι όσο περνάει ο καιρός, όσο οι κυβερνήσεις εναλλάσσονται, όσο οι πλούσιοι θα γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι, η οργή θα αυξάνεται, και άρα θα υπάρχει περισσότερο μαστίγιο και λιγότερο καρότο.

Για τον δικομματισμό, αυτή η γενιά είναι ο βασικός στόχος. Όχι γιατί σέβονται ή αγαπάνε τις μεγαλύτερες ηλικίες. Αλλά γιατί η νέα γενιά δεν κληρονόμησε καμιά συλλογική κοινωνική και πολιτική συνείδηση συλλογικότητας, αγώνων, αλληλεγγύης. Η διάλυση κινημάτων, η κατάρρευση συστημάτων, η υποχώρηση της Αριστεράς, παραδίδει στο σύστημα μια νεολαία κατακερματισμένη, απολίτικη, ατομικοποιημένη. Ο σύγχρονος καπιταλισμός προσπαθεί να την κάνει ακόμη πιο ανίκανη, ακόμη πιο αμόρφωτη, κοινωνικά και πολιτικά. Η λοβοτομή της σκέψης και της συνείδησης γίνεται επιστημονικά: στο σχολείο, στην τηλεόραση, στη μόδα, στις τάσεις, στον καταναλωτισμό, στο ατομικό βόλεμα.

Τελικά τι είναι οι νέοι για το σημερινό σύστημα; Η εύκολη απάντηση είναι ότι αποτελούν τον εύκολο αντίπαλο και τον αδύνατο κρίκο. Η δύσκολη απάντηση –αλλά ιστορικά διαπιστωμένη– είναι ότι αποτελούν αστάθμητο παράγοντα, εύφλεκτο υλικό, και τελικά δυνάμει δύναμη κρούσης αγώνων και κινημάτων. Σε τελική ανάλυση, η δεύτερη περίπτωση είναι μονόδρομος. Δεν γίνεται να επιβιώσει και ο δικομματισμός, και η νεολαία.

56%

1/2

65%

Το 56% των νέων αμείβονται με λιγότερα από 700 ευρώ

Ένας στους δύο νέους είναι άνεργος

Το 65% των προσλήψεων στο δημόσιο είναι μερικής απασχόλησης

Γενια των 700 ευρω

Μια γενιά στο έλεος της αγοράς

Είναι πλέον αποδεδειγμένο πως ο νεοφιλελευθερισμός, και ειδικότερα στην εκδοχή της κυβέρνησης Καραμανλή, δουλεύει για τους νέους. Μέσα σε 4,5 χρόνια διακυβέρνησης κατάφερε να λύσει πλήθος προβλήματα που επί δεκαετίες μάστιζαν την εργαζόμενη νεολαία.

Έλυσε το πρόβλημα της ανεργίας. Δεν είναι και μικρή επιτυχία η μείωση της επίσημα καταγεγραμμένης ανεργίας άσχετα με τις αλχημείες της στατιστικής υπηρεσίας. Τώρα το ότι αυτό επιτυγχάνεται όχι με αύξηση των θέσεων εργασίας αλλά με το μοίρασμα της εργασίας αποτελεί μια πραγματικότητα με την οποία οι νέοι θα πρέπει να μάθουν να ζουν. Να μάθουν να ζουν με το παρτ τάιμ (ελληνικότατος όρος που σημαίνει τη μερική απασχόληση και την ακόμα πιο μερική αμοιβή).

Όπως θα πρέπει να μάθουν να ζουν με μισθούς περίπου ισοδύναμους με το επίδομα ανεργίας. Χωρίς σταθερό ωράριο αλλά όντας συνεχώς στη διάθεση της επιχείρησης. Χωρίς δικαιώματα. Χωρίς απαιτήσεις. Χωρίς ελπίδα στην συντριπτική τους πλειοψηφία.

Αυτή είναι η γενιά των 700 ευρώ, όπως έχει κυριαρχήσει να ονομάζεται – και όχι άδικα. Μια γενιά που έχει παραδοθεί στα νύχια της αγοράς και των νόμων της και δίνει τον τόνο σε μια αγορά εργασίας διαρκώς μεταβαλλόμενη προς το χειρότερο. Οι όροι εργασίας του 18ου αιώνα αποτελούν πολύ συγκεκριμένο στόχο της παραγωγικότητας και οι νέοι το πρώτο θύμα, αλλά και το πρότυπο. Οι ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι –η σύγχρονη μορφή του δουλεμπορίου– δεν είναι ακρότητα αλλά το κατώτατο όριο προς το οποίο θα πρέπει να συγκλίνουμε όλοι “για λόγους ισότητας”.

Κι αυτά όχι μόνο για τους υπαλλήλους –με πτυχία και διδακτορικά– αλλά και για τους νέους επιστήμονες που εδώ και πολλά χρόνια αντιλαμβάνονται στο πετσί τους το τι σημαίνει νεοφιλελευθερισμός. Όταν 3.416 νέοι δικηγόροι δηλώνουν εισόδημα κάτω από 9.400 ευρώ το χρόνο και φυσικά δουλεύουν σε συνθήκες σκλάβου με γραβάτα. Όταν οι περισσότεροι νέοι μηχανικοί δουλεύουν με μπλοκάκι – και ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό.

Και φυσικά αυτά δεν αφορούν μόνο τον ιδιωτικό τομέα όπου θα μπορούσε να πει κανείς πως οι εντολές εκπορεύονται από το θεό του κέρδους και οι πάντες υποτάσσονται αν δεν θέλουν να ριχτούν στα τάρταρα της μακροχρόνιας ανεργίας και του κοινωνικού περιθωρίου. Ο τόνος δίνεται από το κράτος. Μέσα από την αλλαγή της νομοθεσίας έτσι, ώστε να νομιμοποιούνται οι αυθαιρεσίες του κάθε εργοδότη. Μέσα από τη διάλυση κάθε μηχανισμού ελέγχου, ώστε ακόμα και αυτοί οι νόμοι που ψηφίζονται να καταστρατηγούνται χωρίς κανένα πρόβλημα. Μέσα από το παράδειγμα του δημοσίου, όπου οι νέοι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες του ευρύτερου δημόσιου τομέα αποτελούν τα παιδιά ενός κατώτερου θεού (του κέρδους που λέγαμε) και αντιμετωπίζονται διαφορετικά από τους παλιότερους εργαζόμενους. Όπου υπηρεσίες και οργανισμοί του δημοσίου αλλά και οι δήμοι της χώρας έχουν καταντήσει το βασίλειο των Stage, της απλήρωτης εργασίας των νέων. Όπου το 2007, σύμφωνα με στοιχεία της ΓΣΕΕ, από τους 26.760 νεοπροσληφθέντες στον ευρύτερο δημόσιο τομέα οι 17.372 (ποσοστό 65%) προσλήφθηκαν ως προσωρινά εργαζόμενοι. Συνολικά το καθεστώς προσωρινής εργασιακής απασχόλησης στον δημόσιο τομέα από 4,3% των εργαζομένων το 1999 αυξήθηκε κατά 7,1% το 2007 (περίπου 70.000).

Η γενιά των 700 ευρώ είναι εδώ αλλά δεν είναι αυτοδημιούργητη. Είναι δημιούργημα του δικομματισμού και του νεοφιλελευθερισμού οι οποίοι φρόντισαν να υπάρξει και κάνουν ό,τι μπορούν για να διατηρηθεί.

Ελένη Φακωτάκη, μητέρα 1 παιδιού, 31 χρονών, εργαζόμενη με μπλοκάκι

“Μπλοκάκι για όσους εξαναγκάζονται να το χρησιμοποιήσουν σημαίνει ανασφάλεια, σημαίνει να μην έχεις κανένα απολύτως δικαίωμα. Δεν έχεις δικαίωμα να αρρωστήσεις, δεν έχεις δικαίωμα να γεννήσεις, ούτε καν να απολυθείς, γιατί απλά δεν παίρνεις κανένα επίδομα, κανένα δώρο, καμία αποζημίωση. Είναι η καινούρια μόδα στους χώρους των εργοδοτών, μια και έχουν εργαζόμενους με μόνη υποχρέωση να τους δίνουν κάποια χρήματα το μήνα.

Με τα νέα φορολογικά μέτρα, όσα και να παίρνεις το μήνα, θα πρέπει να πληρώσεις το 10% στο τέλος του χρόνου. Δηλαδή για εμάς των 600 ευρώ, από τους 11 (στην καλύτερη περίπτωση) “μισθούς” μας, τον έναν και κάτι παραπάνω, τον θέλει πίσω ο Αλογοσκούφης…

Ονομάζεσαι, λοιπόν, ελεύθερος επαγγελματίας, την ίδια στιγμή που είσαι μισθωτός με τους χειρότερους όρους. Την ίδια στιγμή που κατώτερος μισθός δεν υπάρχει στα μπλοκάκια.

Έχω ένα παιδί, προλαβαίνω να κάνω άλλα δύο για να περάσω ξανά στο αφορολόγητο ή μέχρι τότε θα αλλάξει πάλι το νομοσχέδιο; Ή μήπως είναι καλύτερα να κρύβω την ηλικία μου;”

Πανεπιστήμια

Για τους φοιτητές ή για την αγορά;

Τα δύο όμοια κόμματα του νεοφιλελευθερισμού χτίζουν μια εκπαίδευση που οδηγεί και προετοιμάζει το σύγχρονο κοινωνικό μοντέλο: ανασφάλεια, απόρριψη, περιθωριοποίηση, κέρδη για τους λίγους, οικονομική αιμορραγία για τους πολλούς. Η κυβέρνηση της ΝΔ επιχείρησε απεγνωσμένα να αναθεωρήσει το άρθρο 16 και να επιβάλει ιδιωτικά πανεπιστήμια. Σύμμαχός της το ΠΑΣΟΚ. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ (με υπουργό τον Ευθυμίου) επιχείρησε να περάσει τα νομοσχέδια για την αξιολόγηση, τη διά βίου εκπαίδευση, τις πιστωτικές μονάδες. Δεν πρόλαβε. Σύμμαχος και συνεχιστής της η κυβέρνηση της ΝΔ (με υπουργό τη Γιαννάκου).

Η κυβέρνηση της ΝΔ ψήφισε το νόμο-πλαίσιο. Το ΠΑΣΟΚ τον καταψήφισε για λόγους εντυπώσεων. Αποδέχτηκε όλη την ουσία (άσυλο, πρυτάνεις, προγραμματισμοί, εσωτερικοί κανονισμοί) και τον προωθεί μέσα στις σχολές.

Η κυβέρνηση της ΝΔ προωθεί το σπάσιμο πτυχίων, τη μετατροπή της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης σε κατάρτιση, τη διά βίου εκπαίδευση με εξαγοραζόμενα μεταπτυχιακά, σεμινάρια, επιπλέον μαθήματα και καταρτίσεις. Το ΠΑΣΟΚ προχωρά ένα βήμα παραπέρα. Οι εξαγγελίες του Γ. Παπανδρέου στη ΔΕΘ ήταν εφιαλτικές: Πτυχία εξατομικευμένα (“γιατί να είναι όλα ίδια;”). Απόφοιτοι που σπουδάζουν διαρκώς (“γιατί ένας παιδαγωγός να μην πάρει και μάνατζμεντ;”).

Να απαντήσουμε εμείς στις απορίες του: για τον απλό λόγο, κ.Παπανδρέου, ότι εκτός από αυτά που ζητάει η εργοδοσία και η αγορά, υπάρχουν και αυτά που ζητάνε οι φοιτητές και οι απόφοιτοι: συλλογικά και υπαρκτά δικαιώματα, μια δουλειά που θα εξασφαλίζει αξιοπρέπεια, κανονική ζωή και όχι επιβίωση και διαρκές κυνηγητό χαρτιών, πτυχίων, βεβαιώσεων.

Την τελευταία περίοδο το υπουργείο Παιδείας παλεύει με νύχια και με δόντια να αναγνωρίσει τα κολέγια σαν ιδιωτικά πανεπιστήμια. Κοινή συνιστάμενη των δύο κομμάτων είναι να μετατρέψουν την Παιδεία σε χώρο κερδοφορίας του κεφαλαίου. Να μειώσουν τη χρηματοδότηση, να απηυδήσουν γονείς και σπουδαστές, να μεταπηδήσουν στην ιδιωτική εκπαίδευση. Με αφορμή τη βάση του 10, να πετάξουν έξω από τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ τους αποφοίτους για να πάνε στα κολέγια. Με το κενό σύνθημα της “διά βίου εκπαίδευσης” να εξαναγκάζουν σε διά βίου κυνηγητό περισσότερων πτυχίων, μεταπτυχιακών, χαρτιών, βεβαιώσεων.

Αυτή η πραγματικότητα είναι εφιαλτική. Δεν είναι όμως τελειωμένη υπόθεση. Οι φοιτητές με τους αγώνες τους έδειξαν ότι τον τελευταίο λόγο δεν τον έχουν πάντα οι κυβερνήσεις.

Σχολεία

Οι μαθητές είναι πρώτα πελάτες

Τα σχολεία άνοιξαν και μαζί τους ξεχείλωσε κι ο οικογενειακός προϋπολογισμός. Η γραμμή του δικομματισμού είναι “πλήρωσε για να έχεις”. Οι μαθητές είναι πρωτίστως πελάτες και μετά εκπαιδευόμενοι. Ένας ολόκληρος επιχειρηματικός κόσμος –από τα φροντιστήρια και τους εκδοτικούς οίκους μέχρι τις εταιρείες σχολικών ειδών– έχει ως αντικείμενο να ξεζουμίσει και να εκμεταλλευτεί την ανάγκη των παιδιών για μόρφωση αλλά και τη λογική απαίτηση για ένα μέλλον με δικαιώματα. Δεν είναι, όμως, μόνο η παραπαιδεία, είναι και το ίδιο το δημόσιο σχολείο που μεθοδευμένα μένει χωρίς κρατικούς πόρους και συνεχώς απαξιώνεται. Ήδη από την περσινή χρονιά ζητήθηκε από τους μαθητές να επιστρέψουν τα βιβλία τους (μέχρι να χρειαστεί να τα πληρώνουν), ενώ από φέτος θα χτιστούν σχολικά κτίρια με την πρακτική των ΣΔΙΤ. Χορηγοί και ανάδοχοι θα εκμεταλλεύονται τα σχολεία και –ξεθαρρεύοντας– ίσως ζητούν και οικονομικές εισφορές από τους γονείς για διάφορα “λειτουργικά έξοδα”.

Για τους μαθητές η σχολική τάξη γίνεται ολοένα και πιο ανυπόφορη. Κι ας μη μιλήσει κανείς για την “αιώνια απέχθεια των παιδιών προς το σχολείο”. Μαθητική ζωή σήμερα σημαίνει καθημερινό τρέξιμο, διάβασμα για τις απαιτήσεις των συνεχών εξετάσεων, ελάχιστος χρόνος, άγχος για το βαθμό. Κι ακόμα παραπέρα. Η γνώση –για ν’ ακριβολογούμε, ο βομβαρδισμός πληροφοριών προς εξέταση– από χαρά γίνεται καταπίεση κι από μορφωτικό εφόδιο κυνήγι. Το σχολείο αποτελεί πια ένα αφιλόξενο περιβάλλον και κανείς δεν απορεί όταν πολλά παιδιά νιώθουν –αφελώς– ότι η ζωή αρχίζει μετά το σχολείο. Το σχολείο θεωρείται άχρηστο. Διόλου περίεργο που οι μαθητές το αντιμετωπίζουν σα χάσιμο χρόνου. Για την είσοδο στο πανεπιστήμιο απαιτούνται φροντιστήρια. Τι εφόδια, λοιπόν, μένει να προσφέρει το σχολείο, ποιους δρόμους ανοίγει στο μέλλον, τι δικαιώματα εξασφαλίζει;

Η νέα γενιά χτίζεται μέρα τη μέρα, με νόμους και διατάγματα, στα μέτρα που το σύστημα απαιτεί. Η νέα γενιά πρέπει όχι μόνο να γίνει “γενιά των 600” αλλά να το χωνέψει για τα καλά. Η απόρριψη και το φιλτράρισμα από τους συνεχείς φραγμούς δεν είναι μόνο μια υλική πραγματικότητα που παράγει ανθρώπους με ελάχιστη σχέση με τη γνώση. Ταυτόχρονα, διαμορφώνει συνείδηση. Μια νέα γενιά που δεν ελπίζει, που δεν έχει προσδοκίες, που φορτώνει στην ατομική ανικανότητα δυσκολίες κι αποτυχίες. Μια νέα γενιά πειθαρχημένη και υπάκουη, συνηθισμένη στις εξετάσεις που σήμερα προστάζουν “διάβασε!” και αύριο στις νόρμες του αφεντικού που απαιτεί “δούλευε!”. Μια νέα γενιά που αντιλαμβάνεται την ίδια τη ζωή σαν αγώνα δρόμου όπου ο καθένας προκόβει ατομικά χωρίς καμιά συνείδηση κοινών συμφερόντων, με την αλληλεγγύη απούσα.

Κείμενα: Χρίστος Κατσούλας, Τάσος Βαρούνης

Ανικανότητα ή νεοφιλελεύθερη γραμμή από την ΕΕ;

Ο προϋπολογισμός του 2008 κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα, η επιτήρηση της οικονομίας από το διευθυντήριο των Βρυξελλών είναι (σχεδόν) παρούσα και η παγκόσμια οικονομική κρίση βρίσκεται ακόμα στην αρχή της, όπως παραδέχονται ακόμα και οι γκουρού του νεοφιλελευθερισμού.

Στο πλαίσιο αυτό, η νέα ταξική φοροεπιδρομή που εξαπέλυσε η κυβέρνηση Καραμανλή με στόχο να μαζέψει πάνω από 4 δισ. ευρώ από τα πλέον φτωχά κοινωνικά στρώματα, δεν είναι “ομολογία παταγώδους αποτυχίας της οικονομικής πολιτικής”, όπως υποστηρίζει το ΠΑΣΟΚ, ή και κάποια στελέχη της Αριστεράς, αλλά ακόμα ένα απόλυτα συνειδητό και μελετημένο βήμα προς τη νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση.

Η οικονομική πολιτική της ΝΔ βρίσκεται σε απόλυτη συμφωνία με τις κατευθύνσεις της ΕΕ. Το γεγονός ότι το έλλειμμα κινδυνεύει να ξεφύγει από το 3% που επιβάλλει το σύμφωνο σταθερότητας (αυτές τις μέρες οι… χωροφύλακες της κομισιόν εξετάζουν τα στοιχεία) βάζοντας ξανά τη χώρα σε καθεστώς επιτήρησης δεν οφείλεται σε παρέκκλιση από τη γραμμή Αλμούνια, αλλά στις εγγενείς αδυναμίες της εξαρτημένης ελληνικής οικονομίας, οι οποίες μεγεθύνουν τα αδιέξοδα που γεννά ο νεοφιλελευθερισμός. Άλλωστε, δεν πρέπει κανείς να ξεχνά ότι το όριο του 3%, για διαφορετικές αιτίες και με άλλα χαρακτηριστικά, απειλεί ακόμα και οικονομίες όπως της Γερμανίας και της Γαλλίας.

Δεν χρειάζεται να ανατρέξουμε στο μακρινό παρελθόν για να καταδείξουμε τις κατευθύνσεις της οικονομικής πολιτικής. Τι ζητά επίμονα όλο το τελευταίο διάστημα ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, με την ύφεση πλέον να είναι δεδομένη στις πιο μεγάλες οικονομίες της ευρωζώνης; Μείωση μισθών και σταθερά υψηλά επιτόκια για να αντιμετωπιστεί ο πληθωρισμός και περαιτέρω προνόμια στο μεγάλο κεφάλαιο. Τι έχουμε στη χώρα μας; Μισθούς που η αγοραστική τους αξία είναι στα επίπεδα της δεκαετίας του ‘80, σχεδόν μηδενικές αυξήσεις και επιτόκια που κάνουν δυσβάσταχτη την αποπληρωμή των δανείων που πνίγουν τα λαϊκά νοικοκυριά.

Τι πρότειναν το προηγούμενο Σαββατοκύριακο οι υπουργοί Οικονομίας της ΕΕ; Απελευθέρωση “αναπτυξιακών δυνάμεων” για να ξεπεραστεί η ύφεση. Αυτό πρακτικά σημαίνει περισσότερα προνόμια στο κεφάλαιο για περισσότερες επενδύσεις και ακόμα περισσότερα κέρδη για να τονωθεί η ανάπτυξη και να ξεπεραστεί το ενδεχόμενο του στασιμοπληθωρισμού. Μάλιστα, ζήτησαν από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να χαρίζει το 50%(!) για επενδύσεις πάνω από 15 εκατ. ευρώ.

Τι προωθεί η κυβέρνηση Καραμανλή στη χώρα μας με τη νέα φοροεπιδρομή και συνολικά την πολιτική της; Ακόμα μεγαλύτερη αναδιανομή του πλούτου υπέρ του κεφαλαίου, τελειωτικό χτύπημα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, περαιτέρω μείωση της φορολογίας των μεγάλων επιχειρήσεων, φθηνότερη (μέχρι να γίνει ανύπαρκτη) κοινωνική ασφάλιση και όλο και πιο ευέλικτες εργασιακές σχέσεις.

Ο νεοφιλελευθερισμός γεννά αδιέξοδα, τα οποία εξαρτώνται από τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε χώρας και από τον βαθμό καπιταλιστικής ανάπτυξης. Η ΕΕ και οι κυβερνήσεις-υπηρέτες της επιχειρούν να απαντήσουν στα αδιέξοδα του νεοφιλελευθερισμού με ακόμα πιο άγριο νεοφιλελευθερισμό και αυτό ακριβώς κάνει και η κυβέρνηση Καραμανλή. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι δεν πρόκειται για αποτυχία, αλλά για συνειδητή νεοφιλελεύθερη πολιτική, της οποίας τα αδιέξοδα μόνο ως ανικανότητα δεν πρέπει να ερμηνεύονται.

Το κυνήγι του φοροφυγά καλύπτει την φοροεπιδρομή

Η ψήφιση πριν από λίγες μέρες του νομοσχεδίου που εξαπολύει μια ακόμα πιο σκληρή και βαθύτατα ταξική φοροεπιδρομή, δικαιολογήθηκε από Αλογοσκούφη και Καραμανλή από τη διεθνή κρίση, που επηρεάζει την εκτέλεση του προϋπολογισμού, αλλά ως βασικό πρόσχημα παρουσιάστηκε η πάταξη της φοροδιαφυγής.

Κανένας δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν υπάρχει φοροδιαφυγή, αλλά το μείζον δεν είναι η απλή διαπίστωση, αλλά η απάντηση στο ποιοι, πώς και με τις ευλογίες ποιων φοροδιαφεύγουν και ποιοι καλούνται τελικά κάθε φορά να πληρώσουν το μάρμαρο.

Με δεδομένο ότι μισθωτοί και συνταξιούχοι όχι μόνο δεν μπορούν να κρύψουν εισοδήματα, αλλά προκαταβάλλουν κάθε τέλος του μήνα το φόρο εισοδήματος και αποτελούν –κατά την κλασική πλέον έκφραση– τα μόνιμα υποζύγια του φορολογικού συστήματος, οι φοροδιαφεύγοντες υποχρεωτικά αναζητούνται στους εμπόρους-επιχειρηματίες και τους ελεύθερους επαγγελματίες.

Εδώ, όμως, συνειδητά και για προφανείς λόγους καλλιεργείται μια σύγχυση. Εμπορική επιχείρηση είναι το ψιλικατζίδικο της γειτονιάς, εμπορική επιχείρηση είναι και το Carrefur ή ο Βερόπουλος. Ελεύθερος επαγγελματίας είναι ο μεγαλοδικηγόρος Λυκουρέζος (και, βέβαια, ο πεθερός του Βουλγαράκη, που ως καλός χριστιανός έχει θέσει εαυτόν στην υπηρεσία της εκκλησίας), ελεύθερος επαγγελματίας είναι και ο ασκούμενος δικηγόρος, όπως και οι περισσότεροι νέοι δικηγόροι που προσπαθούν να επιβιώσουν εργαζόμενοι (συνήθως στα μεγάλα και χρυσοφόρα γραφεία των μεγαλοδικηγόρων) με μπλοκάκι και αμοιβές πείνας.

Ο παραπάνω διαχωρισμός που μπορεί να γίνει σε όλα τα επαγγελματικά πεδία είναι αναγκαίος για να γίνουν κάποια ζητήματα κατανοητά και να αναδειχθούν οι προκλητικές και βαθιά ταξικές φορολογικές πολιτικές των κυβερνήσεων του δικομματισμού, με αποκορύφωμα το τελευταίο φορολογικό πόνημα του Αλογοσκούφη.

Ποιος μπορεί να κρύψει εισοδήματα; Αυτός που του περισσεύουν (κάτι που φαίνεται και αποδεικνύεται) ή αυτός που δεν μπορεί να τα φέρει βόλτα; Ποιος είναι ο φοροφυγάς, το Carrefur και ο Βερόπουλος ή ο ψιλικατζής της γειτονιάς; Οι απαντήσεις είναι προφανείς και το ερώτημα εν πολλοίς ρητορικό.

Επί δεκαετίες τώρα η καραμέλα της πάταξης της φοροδιαφυγής επανέρχεται τακτικά στο προσκήνιο με το εκάστοτε οικονομικό επιτελείο να την προσδιορίζει στο μέγεθος που κάθε φορά θέλει. Σκοπός μας δεν είναι να δείξουμε το πραγματικό μέγεθος της φοροδιαφυγής, αλλά να αναδείξουμε τις διαχρονικές πολιτικές που την καλλιεργούν και ουσιαστικά την πριμοδοτούν. Αν αναλύσουμε διαχρονικά τα μέτρα για την “πάταξη” –όπως υποστηρίζουν– του φαινομένου, θα δούμε ότι όχι μόνο δεν αποσκοπούν στη μείωσή του, αλλά αντίθετα επιβραβεύουν συστηματικά το μεγάλο κεφάλαιο που προκλητικά φοροδιαφεύγει καταγράφοντας υπερκέρδη.

Για παράδειγμα, το μέτρο της περαίωσης και του κλεισίματος χρήσεων με ένα εφάπαξ ποσό ποιους υπηρέτησε όλα αυτά τα χρόνια; Οι χαριστικές ρυθμίσεις των χρεών προς το δημόσιο με αστείους όρους μόνο και μόνο για να παίρνουν οι μεγαλοοφειλέτες φορολογική ενημερότητα, ποιους υπηρέτησε και υπηρετεί; Η συστηματική αποψίλωση των ελεγκτικών μηχανισμών ποιους και ποιες πολιτικές υπηρέτησε επίσης; Η περιβόητη μηχανογράφηση των υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομίας που θα έφερνε διασταυρώσεις στοιχείων τι απέδωσε τελικά στην πάταξη της φοροδιαφυγής;

Επί της ουσίας, το απόλυτο μηδέν. Το μεγάλο κεφάλαιο, οι μεγάλοι φοροφυγάδες έγιναν ακόμα πιο μεγάλοι, ενώ στο στόχαστρο βρέθηκαν οι μικροεπαγγελματίες και μικροέμποροι, που με το τελευταίο φορολογικό νομοσχέδιο οδηγούνται πλέον στον αφανισμό, υπηρετώντας έναν διπλό στόχο: Αφενός θα φέρουν(;) στα ίσα τους τα έσοδα του προϋπολογισμού και αφετέρου θα ανοίξει περαιτέρω ο δρόμος για την ολοκληρωτική επικράτηση στην αγορά των μεγάλων αλυσίδων και των μονοπωλίων.

Το γεγονός ότι το κλείσιμο μικρομάγαζων και τα φέσια στην αγορά πολλαπλασιάζονται μόνο ευημερία και φοροδιαφυγή στους μικρομεσαίους δεν δείχνει. Το ότι πληθαίνουν οι αυτοαπασχολούμενοι δεν δείχνει στροφή στην επιχειρηματικότητα (sic), αλλά είναι η έσχατη λύση για εκατοντάδες χιλιάδες νέους που αδυνατούν να βρουν δουλειά με εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα και καταφεύγουν στο μπλοκάκι (βλέπε και σελ. 10-11).

Και μόνο φοροδιαφυγή δεν συνιστά το γεγονός ότι ο μεροκαματιάρης που αδυνατεί κάθε μήνα να τα βγάλει πέρα δεν ζητά απόδειξη από τον υδραυλικό ή τον ηλεκτρολόγο, στην προσπάθειά του να γλιτώσει ό,τι μπορεί από τα δυσβάσταχτα καθημερινά του έξοδα. Εξάλλου, μόνο το μεγάλο κεφάλαιο μπορεί να αξιοποιήσει τα παράθυρα (εταιρείες off shore, διαχείρισης ακινήτων κ.λπ.) για να γλιτώσει φόρους.

Είναι φανερό ότι η κυβέρνηση Καραμανλή καταφεύγει για μια ακόμα φορά σε μια δοκιμασμένη και παλιά συνταγή. Προτάσσει τη φοροδιαφυγή που η ίδια συνειδητά πριμοδοτεί για να δικαιολογήσει τη φορομπηχτική της πολιτική που χτυπά και πάλι τα φτωχά στρώματα. Επικαλείται το αποτέλεσμα της δικής της πολιτικής για να στραφεί με ταξικούς όρους εναντίον αυτών που δύσκολα επιβιώνουν.

Θυμάστε τι έγινε πριν λίγο καιρό με τον αντιασφαλιστικό, αντιδραστικό νόμο Πετραλιά; Πάλι τα μειωμένα έσοδα της κοινωνικής ασφάλισης επικαλέστηκαν (εξαιτίας της εισφοροδιαφυγής). Και βέβαια συστηματικά ενεργοποιούν και στηρίζονται στους κοινωνικούς αυτοματισμούς. “Αντικοινωνική συμπεριφορά” χαρακτήρισαν τη φοροδιαφυγή ο Καραμανλής και ο Αλογοσκούφης.

Καθημερινά, λοιπόν, στα αδιέξοδα του νεοφιλελευθερισμού απαντούν με ακόμα περισσότερο νεοφιλελευθερισμό, κάνοντας συστηματικά τους φτωχούς φτωχότερους και τους πλούσιους πλουσιότερους. Και οι κοινωνικοί αυτοματισμοί που χρησιμοποιούν επιβάλλεται να στραφούν όσο το δυνατόν συντομότερα εναντίον τους.

Ένα αποκαλυπτικό παράδειγμα

Παραδοσιακά λέμε ότι το μέγεθος των έμμεσων φόρων, που αποτελούν και την πιο άδικη μορφή φορολόγησης, είναι αυτό που φανερώνει τη στόχευση ενός συστήματος. Άμεσοι είναι οι φόροι που επιβάλλονται στο εισόδημα ανάλογα με το ύψος της φορολογικής δήλωσης. Έμμεσοι είναι (σε γενικές γραμμές) οι φόροι που επιβάλλονται στην κατανάλωση. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα έμμεσου φόρου είναι ο ΦΠΑ και ακολουθούν οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης στα ποτά, τα καύσιμα, τα τσιγάρα κ.λπ.

Και γιατί λέμε ότι η έμμεση φορολογία είναι η πιο άδικη και ταξική μορφή φορολόγησης; Επειδή αφορά το ίδιο πλούσιους και φτωχούς. Τον ίδιο ΦΠΑ πληρώνει αγοράζοντας ψωμί ή ρούχα ο εργάτης στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη του Περάματος με τον Βαρδινογιάννη ή τον Κόκκαλη. Είναι, λοιπόν, προφανές ότι όσο αυξάνονται οι έμμεσοι φόροι, τόσο περισσότερο επιβαρύνονται οι φτωχότεροι. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι έμμεσοι φόροι αποτελούν το 59,5% των συνολικών φορολογικών εσόδων και οι άμεσοι φόροι το 40,5%, ποσοστά που αναδεικνύουν τη στόχευση του συστήματος. Η αναδιανομή του παραγόμενου πλούτου υπέρ των πλουσιότερων είναι πρωταρχικός σκοπός και υπηρετείται αποτελεσματικά, χρόνια τώρα.

Με δεδομένα τα παραπάνω, είναι χρήσιμο να δούμε με ένα απλό παράδειγμα.

Ειδικό Τέλος Ακινήτων (ΕΤΑΚ): Από φέτος όλοι θα κληθούν να πληρώσουν το περιβόητο ΕΤΑΚ, το οποίο εξαιρεί την πρώτη κατοικία και θα είναι (χονδρικά) 1 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο ακινήτου. Με την εφαρμογή του ΕΤΑΚ η κυβέρνηση έσπευσε να καταργήσει το Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας (ΦΜΑΠ), χαρίζοντας τεράστια ποσά στους μεγαλοϊδιοκτήτες και χαρατσώνοντας τα πλατιά λαϊκά στρώματα. Έχουμε, λοιπόν, και λέμε:

Φυσικό πρόσωπο έχει στην ιδιοκτησία του τα παρακάτω ακίνητα:

α. Πλήρη κυριότητα σε διαμέρισμα 150 τ.μ. αντικειμενικής αξίας 170.000 ευρώ, το οποίο χρησιμοποιεί ως κύρια κατοικία.

β. Πλήρη κυριότητα σε διαμέρισμα 200 τ.μ. αντικειμενικής αξίας 180.000 ευρώ, το οποίο χρησιμοποιεί ως δευτερεύουσα μη εξοχική κατοικία.

γ. Πλήρη κυριότητα σε εξοχική κατοικία 80 τ.μ. αντικειμενικής αξίας 60.000 ευρώ, η οποία βρίσκεται σε κοινοτικό διαμέρισμα κάτω των 1.000 κατοίκων.

δ. Επικαρπία σε οικόπεδο εντός σχεδίου 400 τ.μ., το οποίο έχει αντικειμενική αξία 180.000 ευρώ. Στο φορολογούμενο αντιστοιχεί η αξία της επικαρπίας που ισούται με το 50% της αξίας της πλήρους κυριότητας, δηλαδή του αναλογούν τα 90.000 ευρώ.

Το Ενιαίο Τέλος Ακινήτων θα υπολογιστεί φέτος ως εξής:

Προσδιορισμός φορολογητέας αξίας:

Συνολική αξία ακίνητης περιουσίας: 170.000 + 180.000 +60.000 + 90.000 = 500.000 ευρώ

Μείον: αξία της μεγαλύτερης σε αξία κατοικίας: 500.000-180.000 = 320.000 ευρώ

Προσδιορισμός Ενιαίου Τέλους Ακινήτων (ΕΤΑΚ): Φορολογητέα αξία Χ συντελεστή 0,1% = 320.000 Χ 0,1% = 320 ευρώ.

Μέχρι και το 2007 ο φορολογούμενος αυτός κατέβαλε Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας στη διαφορά της αξίας της ακίνητης περιουσίας του από το ισχύον αφορολόγητο των 243.600 ευρώ. Ο ΦΜΑΠ που θα κατέβαλε το 2008 εάν ίσχυε θα υπολογιζόταν ως ακολούθως: Προσδιορισμός φορολογητέας αξίας: Συνολική αξία ακίνητης περιουσίας: 170.000+180.000+60.000 +90.000=500.000 ευρώ

Μείον αφορολόγητο όριο ΦΜΑΠ: 500.000-243.600=256.400 ευρώ.

Προσδιορισμός ΦΜΑΠ: Φορολογητέα αξία Χ συντελεστή 0,354% = 256.400 Χ 0,354% = 907,44 ευρώ.

Συνεπώς, ο συγκεκριμένος μεγαλοϊδιοκτήτης ωφελείται από την κατάργηση του ΦΜΑΠ και την επιβολή του ΕΤΑΚ αφού θα πληρώσει φέτος 320 ευρώ αντί 907,44 ευρώ, δηλαδή θα γλιτώσει συνολικά 587,66 ευρώ.

Αντίστοιχα τώρα ένας εργάτης έχει στην ιδιοκτησία του διαμέρισμα (κύρια κατοικία -που εξαιρείται του ΕΤΑΚ) 75 τετραγωνικών μέτρων αντικειμενικής αξίας 65.000 ευρώ και το πατρικό του στο χωριό που είναι 60 τ.μ. και αντικειμενικής αξίας 35.000 ευρώ.

Προσδιορισμός ΕΤΑΚ: Φορολογητέα αξία Χ συντελεστή 0,1% = 35.000 Χ 0,1% = 35 ευρώ, αλλά επειδή το ΕΤΑΚ δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο του 1 ευρώ ανά τ.μ. θα πληρώσει 65 ευρώ για το πατρικό του, ενώ με το ΦΜΑΠ δεν πλήρωνε τίποτα.

Δεν χρειάζονται περισσότερα σχόλια για το πώς η φορολογία αποτελεί έναν αποτελεσματικό αναδιανεμητικό μηχανισμό, αφού οι μεγαλοϊδιοκτήτες γλιτώνουν πολλά χρήματα, αυξάνοντας το εισόδημά τους και επιβαρύνονται οι φτωχότεροι που μέχρι τώρα δεν πλήρωναν, εξανεμίζοντας ακόμα περισσότερο το ήδη πενιχρό εισόδημά τους.

Φορολογικός ταξικός μηχανισμός

Η φορολογία του εισοδήματος αποτελεί μια από τις πιο βίαιες πολιτικές αναδιανομής του εισοδήματος, σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων. Σε συνδυασμό με το πάγωμα των μισθών, την αποδόμηση των κοινωνικών παροχών και την ακρίβεια αποτελούν τους βασικούς μηχανισμούς που μεγαλώνουν την φτώχεια, που οδηγούν όλο και περισσότερους ανθρώπους στα πλοκάμια της. Όλα αυτά μαζί αποτελούν στοιχειώδη εργαλεία, που μαζί με την εκμετάλλευση της εργασίας μεταφέρουν πόρους από τους εργαζόμενους στους οικονομικά ισχυρούς. Η πρόσφατη οικονομική ιστορία της χώρας μπορεί να συνοψιστεί στη συστηματική και αδιάκοπη προσπάθεια των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ να επιβάλουν αυτά τα μέτρα, με διάφορα προσχήματα.

Αν εστιάσουμε την προσοχή μας μόνο στη φορολογική πολιτική θα δούμε ότι οι κρατικοί προϋπολογισμοί των τελευταίων χρόνων φρόντιζαν να μειώνουν δραστικά τη φορολογία των επιχειρήσεων, των τραπεζών και των υψηλών εισοδημάτων και παράλληλα να αυξάνουν τη συνολική φορολογική επιβάρυνση φορτώνοντας τα φορολογικά βάρη στα λαϊκά στρώματα.

Το πρώτο μέλημα της κυβέρνησης της ΝΔ, το 2002, ήταν η μείωση του συντελεστή φορολογίας των επιχειρήσεων και των τραπεζών στο 35% από 40% και των υψηλών εισοδημάτων από 45% στο 40%. Από τότε μέχρι σήμερα οι μεγάλες εταιρείες πληρώνουν επίσημα φόρους σε ποσοστό 25% επί των κερδών τους, ενώ οι τράπεζες έχουν φτάσει να φορολογούνται με ποσοστό μόλις 15%. Σε αυτή τη νόμιμη φοροαπαλλαγή πρέπει να συνυπολογιστεί μια μεγάλης έκτασης φοροδιαφυγή που πραγματοποιείται κυρίως από το μεγάλο κεφάλαιο και υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα 4 δισ. ευρώ το χρόνο. Μια φοροδιαφυγή που νομιμοποιείται και αυτή με αλλεπάλληλες “ρυθμίσεις χρεών” που ενώ δεν προσφέρουν τίποτα στον κρατικό προϋπολογισμό εξασφαλίζουν την απρόσκοπτη λειτουργία των επιχειρήσεων και τη συνέχιση της φοροδιαφυγής από τον επιχειρηματικό κόσμο. Η εικόνα αποκτά τις πραγματικές της διαστάσεις με τη νόμιμη φοροαποφυγή που γίνεται με τις “υπεράκτιες εταιρείες” σαν αυτές του Γ. Βουλγαράκη, το χρηματιστηριακό τζόγο, τα αφορολόγητα bonus των μεγαλοστελεχών των επιχειρήσεων, τα μερίσματα κ.λπ.

Το άμεσο αποτέλεσμα αυτών των ρυθμίσεων είναι η σημαντική μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων τα τελευταία χρόνια όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί. Σε ποσοστά, οι επιχειρήσεις μείωσαν τη συμμετοχή τους στα φορολογικά έσοδα από 45% το 2004 σε 36% το 2008.

Αντίθετα, τα φυσικά πρόσωπα είχαν αύξηση των φορολογικών βαρών από 39% το 2004 σε 50% το 2008. Σε απόλυτους αριθμούς τα φυσικά πρόσωπα είχαν πρόσθετους άμεσους φόρους πάνω από 3 δισ. ευρώ ανάμεσα στα έτη 2004-2008. Οι φόροι αυτοί αφορούν κατά κύριο λόγο τα χαμηλά και τα μεσαία εισοδήματα.

Οι πιο άδικοι φόροι

Η αύξηση της άμεσης φορολογίας αποτελεί τον έναν μόνο πυλώνα των φορολογικών βαρών για τους εργαζόμενους. Η πραγματική αφαίμαξη γίνεται με την έμμεση φορολογία. Πρόκειται για μια σειρά φόρους μη αναλογικούς, που δεν σχετίζονται δηλαδή με το ύψος του εισοδήματος, και βαραίνουν υπέρμετρα τα χαμηλά εισοδήματα. Πρόκειται για τον περίφημο ΦΠΑ, για τους ειδικούς φόρους σε καπνά και τσιγάρα, τους κεφαλικούς φόρους που αφορούν τα ακίνητα, τα καύσιμα, τα διόδια κ.λπ.

Οι έμμεσοι φόροι στη χώρα αυξάνονται με ταχύτερο ρυθμό. Ενώ το 2003 αφορούσαν το 53,9% των φόρων το 2008 το ποσοστό έφτασε στο 59,66%. Περισσότερα από 6 δισ. ευρώ φορτώθηκαν κυρίως στις πλάτες των μισθωτών ανάμεσα στα χρόνια 2004-2006. Υπολογίζεται ότι οι εισπράξεις μόνο για το ΦΠΑ θα ξεπεράσουν τα 17 δισ. ευρώ το 2007, ενώ τα νέα μέτρα Αλογοσκούφη θα φέρουν μια νέα επιβάρυνση ύψους 4 δισ. ευρώ που θα φορτωθούν και αυτά στους εργαζόμενους.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΑΦΑΙΜΑΞΗ (ποσά σε εκατ. ευρώ)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

2004

2005

2006

2007

2008

**ΔΙΑΦΟΡΑ
**2008-2004

Φορολογικά έσοδα Προϋπολογισμού

39.484

42.093

44.991

48.450

54.645

15.161

Φόροι ως ποσοστό του ΑΕΠ

23,44%

23,24%

23,08%

23,13%

24,40%

ΕΞ ΑΥΤΩΝ:

Άμεσοι φόροι πολιτών (φυσικών προσώπων)

7.785

8.292

9.100

9.720

10.850

3.065

Άμεσοι φόροι εταιριών (νομικών προσώπων)

4.724

4.730

4.50

4.600

4.865

141

Έμμεσοι φόροι – ΦΠΑ

13.741

14.131

15.885

17.445

19.900

6.159

Έμμεσοι φόροι – κατανάλωσης

7.051

7.077

7.630

8.235

9.595

2.544

Διπλασιασμός σε δύο χρόνια

Σε πρόσφατη μελέτη του, ο Μ. Δρεττάκης (καθηγητής ΑΣΟΕΕ, πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής) διαπιστώνει ότι η φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων διπλασιάστηκε ανάμεσα στα χρόνια 2004-2006. Πιο συγκεκριμένα, χωρίζοντας τους φορολογούμενος σε 5 ίσα τμήματα, ανάλογα με το ύψος των δηλωθέντων εισοδημάτων, διαπιστώνει ότι το φτωχότερο 1/5 έχει αύξηση φόρων κατά 6,7%, ενώ στα μεσαία εισοδήματα η αύξηση φτάνει στο 94%. Το πιο πλούσιο τμήμα του πληθυσμού επιβαρύνεται με αύξηση φόρων κατά 19,7%. Και όλα αυτά όταν είναι γνωστό ότι η αύξηση του πλούτου (όπως καταγράφεται από την αύξηση του ΑΕΠ) συγκεντρώνεται αποκλειστικά στα υψηλά εισοδήματα.

Καπιταλισμός και “δίκαιο φορολογικό σύστημα”

Συχνά προβάλλεται –κυρίως από την κεντροαριστερά αλλά και από πτέρυγες της Αριστεράς– το αίτημα για δίκαιο φορολογικό σύστημα. Μπορεί όμως στις συνθήκες του καπιταλισμού και ειδικότερα του νεοφιλελευθερισμού να υπάρξει δίκαιο φορολογικό σύστημα; Με βάση τα συμφέροντα των λαϊκών τάξεων, δικαιοσύνη στο φορολογικό σύστημα θα σήμαινε να πληρώνουν το μεγάλο όγκο των φόρων τα μεγάλα εισοδήματα και εν συνεχεία οι φόροι αυτοί να χρησιμοποιούνται κατά βάση για τη διαμόρφωση κοινωνικών πολιτικών. Να γίνεται δηλαδή μέσα από τη διαχείριση της φορολογίας μια αναδιανομή του εισοδήματος, προς όφελος των χαμηλών εισοδημάτων, προς όφελος αυτών που αμείβονται με ψίχουλα ενώ παράγουν το σύνολο του κοινωνικού πλούτου (η εργατική δύναμη είναι η μόνη αξιοδημιουργός δύναμη της κοινωνίας). Μια τέτοια δικαιοσύνη σε καπιταλιστικές συνθήκες είναι αδύνατο να υπάρξει, θα σήμαινε απλά ότι ο καπιταλισμός αρνείται την ουσία του, ότι οι αστοί αρνούνται τα συμφέροντά τους και ότι το αστικό κράτος αρνείται το ρόλο του. Μια τέτοια δικαιοσύνη θα προϋπέθετε συνθήκες ανατροπής του καπιταλισμού –αλλά εκεί δεν θα είχε η φορολογία τη σημερινή διάσταση, το όλο ζήτημα θα τιθόταν σε διαφορετική βάση.

Εκείνο το οποίο θα μπορούσε να υπάρξει σε καπιταλιστικές συνθήκες είναι όχι η φορολογική δικαιοσύνη αλλά ένας ορισμένος περιορισμός της μεγάλης φορολογικής αδικίας. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να υπάρξει μια αύξηση των συντελεστών φορολόγησης του μεγάλου κεφαλαίου, ένας περιορισμός των φοροαπαλλαγών, η φορολόγηση των εκκλησιαστικών και μοναστηριακών εσόδων, μια αύξηση του αφορολόγητου σε επίπεδα που να καλύπτει το στοιχειώδες εισόδημα που απαιτείται για την επιβίωση, μια μείωση των έμμεσων φόρων (ΦΠΑ κ.λπ.). Κάτω από την πίεση μεγάλων λαϊκών κινημάτων θα μπορούσαν να παρθούν μέτρα σε τέτοια κατεύθυνση, που βέβαια σαφώς αντιστρατεύονται το νεοφιλελευθερισμό. Η ανατροπή του νεοφιλελευθερισμού περιλαμβάνει στόχους, όπως αυτοί που προαναφέρθηκαν, στην κατεύθυνση της φορολόγησης του μεγάλου κεφαλαίου και της ανακούφισης του λαού. Αλλά, προσοχή, αυτή η κατεύθυνση δεν μπορεί να πάει μαζί με το νεοφιλελευθερισμό, γι’ αυτό είναι δύο φορές απαράδεκτη η σοσιαλδημοκρατική και κεντροαριστερή ρητορική για δίκαιο φορολογικό σύστημα, εντός του καπιταλισμού και εντός του νεοφιλελευθερισμού.

Κουλτούρα φοροαποφυγής;

Μια άλλη λαθεμένη αντίληψη, που εκφράζεται σε ένα βαθμό και μέσα στην Αριστερά, είναι αυτή που θεωρεί ότι υπάρχει πρόβλημα φοροαποφυγής, γενικά, αόριστα και αταξικά. Και προπαγανδίζει, πάλι γενικά, αόριστα και αταξικά, την ανάγκη να αυξηθούν τα φορολογικά έσοδα του κράτους. Ο γενικός, αόριστος και αταξικός τόνος είναι εντελώς λαθεμένος. Ποιοι δεν πληρώνουν φόρους στην Ελλάδα; Οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι κάθε μήνα πληρώνουν το φόρο που τους αναλογεί. Αντίθετα, η κουλτούρα της φοροδιαφυγής υπάρχει αναμφισβήτητα στους μεγαλοεπιχειρηματίες, που μάλιστα την έχουν θεσμοθετήσει, με τους χαμηλούς συντελεστές και με τις φοροαπαλλαγές. Πάντα η μεγαλοαστική τάξη επιχειρεί να δημιουργεί ενοχές σε ολόκληρη την κοινωνία, για να καλύψει τις δικές της βρωμιές – το ίδιο συμβαίνει και στο ζήτημα της διαφθοράς. Όμως, για το λαό, που πληρώνει τόσους φόρους (σκεφθείτε μόνον τον τεράστιο όγκο των έμμεσων φόρων) είναι εντελώς άδικο να λέει κάποιος το γνωστό από τα ΜΜΕ σλόγκαν ότι “κανένας δεν πληρώνει φόρους”. Πολύ περισσότερο, δε, όταν οι παροχές του κράτους για τους φόρους που πληρώνει ο λαός είναι από πολύ χαμηλές έως ανύπαρκτες.

Έτσι όταν κάποιος λέει το γνωστό επιχείρημα με τον υδραυλικό που δεν κόβει απόδειξη, εκείνο που πρέπει να έχει υπόψη είναι ότι δεν ευνοείται μόνον ο υδραυλικός αλλά και ο πολίτης που τον χρησιμοποιεί – αλλά και οι δύο, ακόμη κι αν στη συγκεκριμένη συναλλαγή φοροαπογεύγουν, συνολικά πληρώνουν πολλά λεφτά σε φόρους και κάποιες φορές υιοθετούν μια πρακτική σαν μια μορφή άμυνας απέναντι σε ένα εντελώς άδικο σύστημα. Δεν είμαστε υπέρ της φοροαποφυγής, καθώς θεωρούμε ότι η μαζική αγωνιστική δράση είναι αυτή που μπορεί να ανατρέψει (και) τη φορολογική αδικία. Αλλά πρέπει να σημειώσουμε ότι η αντίληψη “όλοι φοροδιαφεύγουμε” είναι μια αντίληψη που βγάζει λάδι το μεγάλο κεφάλαιο και (πρακτικά πολιτικά μιλώντας) καταλήγει να δικαιολογεί τη φοροεπιδρομή σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων.

Αυξήσεις έως 99% στα διόδια Ελευσίνας-Πάτρας

Εδώ είναι ΣΔΙΤ, δεν είναι παίξε-γέλασε!

Αυξήσεις-φωτιά στις τιμές διέλευσης των διοδίων επέβαλε από τις 16 Σεπτέμβρη η κατασκευάστρια κοινοπραξία “Ολυμπία Οδός” στο τμήμα του οδικού άξονα Ελευσίνας-Πάτρας. Οι αυξήσεις αγγίζουν το 99%, με τις νέες τιμές να διαμορφώνονται σε 1,90 ευρώ για τα δίκυκλα (από 1 ευρώ), σε 2,80 ευρώ για τα ΙΧ (από 2,50 ευρώ), σε 7 ευρώ για τα λεωφορεία (από 4,50 ευρώ) και σε 9,90 ευρώ για τα βαρέα οχήματα (από 5 ευρώ)!

Η εθνική οδός Ελευσίνα-Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα πέρασε στα τέλη Ιουνίου από το ελληνικό δημόσιο στα χέρια της αναδόχου εταιρείας, η οποία θα κατασκευάσει το νέο αυτοκινητόδρομο που θα εκμεταλλεύεται για 40 χρόνια. Έτσι, από τη μια έχουμε το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας και της μετατροπής των εθνικών οδών της χώρας σε ιδιωτικές, και από την άλλη το περαιτέρω ξεζούμισμα των πολιτών που καλούνται να πληρώσουν κυριολεκτικά από την τσέπη τους –και μάλιστα στο πολλαπλάσιο– την κατασκευή του νέου δρόμου.

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι, αν και η παραχώρηση ισχύει εδώ και δύο περίπου μήνες, ο ανάδοχος μέχρι στιγμής προεισπράττει τα τέλη των διοδίων, χωρίς καν να έχει προχωρήσει τα έργα για την άρση της επικινδυνότητας της οδού που προβλέπει η σύμβασή του. Και για να έχουμε μια εικόνα για τι ποσά μιλάμε, μόνο ο σταθμός των διοδίων του Ρίου είχε με τις έως πρόσφατα ισχύουσες τιμές μέση ημερήσια είσπραξη 40.000 ευρώ, με το αντίστοιχο ποσό να εκτινάσσεται στις 190.000 ευρώ κατά μέσο όρο στο τμήμα Ελευσίνα-Πάτρα.

Την ίδια στιγμή, είναι κοινώς ομολογούμενο ότι οι συγκεκριμένες αυξήσεις αποτελούν την πρώτη δόση όσων θα ακολουθήσουν, ενώ, σύμφωνα με τη σύμβαση, στο συγκεκριμένο τμήμα του δρόμου προβλέπεται σταδιακά η λειτουργία έξι συνολικά (κύριων και σε επαρχιακούς κόμβους) σταθμών διοδίων. Και όλα αυτά στο χειρότερο οδικό δίκτυο της Ευρώπης, το οποίο ο ελληνικός λαός έχει πληρώσει χρυσάφι τόσα χρόνια μέσω των “ανταποδοτικών” τελών των διοδίων.

Η άρνηση όλο και περισσότερων οδηγών να πληρώσουν στα διόδια του Ρίου είναι ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί στους κατοίκους της Δυτικής Ελλάδας για το νέο χαράτσι. Από την άλλη, οι φωνασκίες των τοπικών φορέων που βασίζονται στο επιχείρημα “οι αυξήσεις είναι άδικες, αφού ο δρόμος παραμένει σκοτώστρα” λένε ένα μόνο μέρος της αλήθειας, που δεν είναι άλλη από το γεγονός ότι είναι δικαίωμα των πολιτών να έχουν ανεμπόδιστη πρόσβαση στον τόπο τους μέσω ασφαλών οδικών δικτύων, για τα οποία έχουν προπληρώσει χωρίς να τα δουν.

Κ.Π.

Από την επιτήρηση της οικονομίας στην επιτήρηση της κοινωνίας

Όσο η οικονομική διαχείριση που ασκούν τα κόμματα του συναινετικού δικομματισμού συσσωρεύει αδιέξοδα και χειροτερεύει τους όρους διαβίωσης ευρύτατων στρωμάτων του πληθυσμού, όσο η απολίπανση των ενδιάμεσων στρωμάτων θα αφαιρεί πολύτιμους “συμμάχους” από τις δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού περιορίζοντας τα όρια ενσωμάτωσης της λαϊκής οργής, τόσο θα δυναμώνει η ανάγκη επιβολής μέτρων τάξης στην κοινωνία.

Η επιτήρηση της οικονομίας, που προβάλλει πάλι έντονα στο προσκήνιο, απαιτεί την επιτήρηση της κοινωνίας. Επιτήρηση σαν παλιά αλλά αναγκαία συνταγή για την τήρηση του νόμου και της τάξης.

Και αυτή η τάση γίνεται όλο και πιο φανερή. Καταγράφεται στις θεσμικές αλλαγές στο χώρο της δικαιοσύνης αλλά και στις τεράστιες αυξήσεις των μισθών των δικαστών σαν αναγνώριση του νέου ειδικού τους βάρους στις υπό διαμόρφωση συνθήκες. Στη θέσπιση ειδικών δικαστηρίων που θα εξετάζουν τη “νομιμότητα” των απεργιών στις ΔΕΚΟ και στο δημόσιο τομέα. Φανερώνεται από την κήρυξη ως παράνομης της ίδρυσης σωματείου αγροτών στην Αργολίδα επειδή στο καταστατικό του προβλεπόταν “αγώνας για την ανατροπή της ΚΑΠ”. Δηλώνεται με τη διενέργεια ασκήσεων της στρατονομίας στη Βόρεια Ελλάδα, σε συνεργασία με στρατεύματα από την Κύπρο, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, και σενάριο την επέμβαση με χρήση βίας καθώς και επιχειρήσεις εκκένωσης περιοχών από διαδηλωτές που, κρατώντας πλακάτ με σύνθημα “EU go home”, “αντιδρούσαν στην παρουσία ξένων πολιτών και εταιρειών στη χώρα τους”. Πιστοποιείται με την τεράστια αύξηση των δαπανών του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, που τα τελευταία 9 χρόνια έφτασε στο 180%, για την επιβολή της αντιλαϊκής πολιτικής στο εσωτερικό της χώρας. Δίπλα στο “δημόσιο αστυνομικό” φουντώνει η δημοτική αστυνομία και το κυνήγι των οικονομικών μεταναστών. Και πιο δίπλα ανθούν και αναπτύσσονται δεκάδες εταιρείες σεκιούριτι που απασχολούν χιλιάδες ιδιωτικούς αστυνομικούς και κάνουν την εμφάνιση τους παντού – στα σχολεία, στις γειτονιές, στις επιχειρήσεις και τα εργοστάσια, στις δημόσιες υπηρεσίες και στις τράπεζες. Πολύ πρόσφατα ένας νέος έχασε τη ζωή του κυνηγημένος από έναν σεκιουριτά γιατί ζωγράφιζε γκράφιτι στον ηλεκτρικό. Τώρα μάλιστα η κυβέρνηση σχεδιάζει (και ο ΛΑΟΣ πλειοδοτεί, βέβαια) να επιτρέψει στους σεκιουριτάδες να οπλοφορούν, αρκεί να… έχουν πάει φαντάροι! Η εικόνα συμπληρώνεται με την αναγκαία συνδρομή των ΜΜΕ και των στημένων ρεπορτάζ, άλλοτε με φοβισμένους “νοικοκύρηδες” και άλλοτε με αγανακτισμένους μαγαζάτορες, που δημιουργούν το κατάλληλο κλίμα.

Η επιτήρηση της κοινωνίας δεν φροντίζει μονάχα για την τρομοκράτηση του “τρομοκράτη” λαού και των εργαζόμενων. Έχει ακόμα σαν στόχο την προετοιμασία και την άσκηση για την πρόληψη εξεγερσιακών καταστάσεων, οι όροι για την εμφάνιση των οποίων ωριμάζουν και στην Ελλάδα.

Οι κάτοικοι της Λευκίμμης εδώ και μήνες αντιστέκονται στην καταστροφή του τόπου τους και αντιτίθενται στη βίαιη επιχείρηση εγκατάστασης της χωματερής. Μια ολόκληρη κωμόπολη βρίσκεται αντιμέτωπη με τη βία των ΜΑΤ, μετρά ένα νεκρό και συνεχίζει να αντιστέκεται.

Στην Πτολεμαϊδα, ένα ολόκληρο χωριό διαμαρτύρεται για την ανεργία που το μαστίζει αλλά και για την καταστροφή που προξενεί το εργοστάσιο λιγνίτη της ΔΕΗ. Συγκρούεται, όχι με τις υποσχέσεις πολιτικών και οικονομικών παραγόντων της περιοχής, αλλά με την αστυνομία, αντιμετωπίζει συλλήψεις και δίκες και συνεχίζει να αγωνίζεται.

Στη Μανωλάδα της Ηλείας η πρώτη διαμαρτυρία-απεργία ξένων εργατών βρίσκεται αντιμέτωπη με την ωμή βία των μπράβων των εργοδοτών με τη συγκάλυψη της τοπικής αστυνομίας. Δεν υποχωρεί.

Δεν είναι τυχαίο ότι στην τρέχουσα “φιλολογία” των Βρυξελλών, στις κοινές αποφάσεις των υπουργών της ΕΕ για τα φαινόμενα τρομοκρατίας, κύριος αντίπαλος θεωρείται η “ριζοσπαστικοποίηση” των αγώνων και των αγωνιστών. Δεν είναι τυχαίο ότι σε ολόκληρες περιοχές της λεγόμενης “Νέας Ευρώπης” κομμουνιστικές οργανώσεις και κινήματα βρίσκονται σε καθεστώς επίσημης παρανομίας ή ημιπαρανομίας.

Μπαίνουμε σε μια νέα φάση των αδιεξόδων που δημιουργεί ο νεοφιλελευθερισμός. Η επιτήρηση της κοινωνίας ακολουθεί, προσαρμόζεται στους κανόνες και τις απαιτήσεις αυτής της νέας περιόδου. Η απάντηση παραμένει ίδια: οργάνωση της λαϊκής αντίστασης, μαζική – ενωτική – αποφασιστική αντίσταση στην καταστολή.

Η “μοναξιά” των εργαζόμενων μπορεί να ανατραπεί!

Μέσα στο ασφυκτικό κλίμα που διαμορφώνουν οι άγριες νεοφιλελεύθερες πολιτικές της κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η θέση των εργαζόμενων επιδεινώνεται ραγδαία σε όλα τα επίπεδα. Η εργασιακή ανασφάλεια, η κατάργηση ασφαλιστικών και εργασιακών δικαιωμάτων σε συνδυασμό με τη μείωση των πραγματικών μισθών και την ακρίβεια δημιουργούν ένα εκρηκτικό σκηνικό. Η καθημερινή επιβίωση χιλιάδων νοικοκυριών έχει γίνει γολγοθάς. Όλο και περισσότεροι βρίσκονται αντιμέτωποι με την ασφυκτική θηλιά του νεοφιλελευθερισμού.

Στο πλαίσιο αυτό, αναδεικνύεται μια καθοριστική διαπίστωση: ενώ από τη μια η πραγματικότητα γίνεται πιο ανυπόφορη για τους εργαζόμενους, ταυτόχρονα γίνεται αισθητή και η “μοναξιά” τους, αφού δεν έχουν ή δεν ξέρουν από πού να πιαστούν, πώς να αντιδράσουν, πώς να διεκδικήσουν, και πολύ περισσότερο πώς να ανατρέψουν. Οι εργαζόμενοι νιώθουν παγιδευμένοι στο μαύρο εργασιακό σκηνικό που γεννά μόνο ανασφάλεια για το μέλλον, και στην υπερχρέωση στις τράπεζες, που αποτελεί ίσως το πιο καθοριστικό φόβητρο.

Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την, εδώ και χρόνια, απουσία της Αριστεράς από τους χώρους δουλειάς, την αδιαφορία της για τις πραγματικές ανάγκες των εργαζομένων και τον υποταγμένο –ή τον “πεντακάθαρο” και “ταξικό” αλλά εξίσου αναποτελεσματικό– συνδικαλισμό, πολλαπλασιάζουν την αίσθηση του αδιέξοδου.

Επιπλέον, η μη καταγγελία και ανατροπή όλα αυτά τα χρόνια των διαιρετικών πολιτικών που εφαρμόζονται με μαεστρία από το δικομματισμό, θόλωσαν την εικόνα για τον πραγματικό εχθρό που έχουν να αντιπαλέψουν οι εργαζόμενοι. Οι εργοδότες, η κυβέρνηση και η ΕΕ που προωθούν και υλοποιούν όλα τα αντεργατικά μέτρα, βγήκαν από το στόχαστρο του εργατικού κινήματος. Οι κοινωνικοί αυτοματισμοί ενεργοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται στην υπηρεσία του κεφαλαίου. Οι ευθύνες της Αριστεράς και των συνδικάτων για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί είναι τεράστιες και διαχρονικές. Εδώ και πολλά χρόνια έπαψαν να αφουγκράζονται τις ανάγκες του λαού και να υπηρετούν έμπρακτα τις λαϊκές ανάγκες.

Ο ιδιότυπος εμφύλιος της Αριστεράς, σε συνδυασμό με το κυνήγι εκλογικών ποσοστών και τη –σχεδόν ενοχική– ένταξή της στο πλαίσιο που επέβαλε το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας, την απομάκρυναν από τις ανάγκες των εργαζομένων, πολλαπλασίασαν την αναξιοπιστία της και έσπρωξαν τα ακροατήριά της στην αγκαλιά του δικομματισμού.

Αντίστοιχα, ο υποταγμένος στα κελεύσματα και τις διαταγές του δικομματισμού συνδικαλισμός, συναίνεσε και συναινεί με χειρισμούς και ανταλλάγματα στα αντεργατικά μέτρα, απαξιώνοντας το συνδικαλιστικό κίνημα, το οποίο πλέον πολλοί εργαζόμενοι ταυτίζουν με την υπηρέτηση προσωπικών επιδιώξεων και θώκων.

Έτσι, έφτασε σήμερα ο εργαζόμενος να αισθάνεται “μόνος”, ανίσχυρος να αντιδράσει. Ακόμα και τώρα που οι αντικειμενικοί όροι για μια αντεπίθεση του εργατικού κινήματος υπάρχουν και καθημερινά πολλαπλασιάζονται, ακόμα και σήμερα που επιτέλους μπορεί να εκδηλωθεί με μαζικούς, ενωτικούς και κινηματικούς όρους ένα “φτάνει πια” στο νεοφιλελευθερισμό και να μπουν οι βάσεις για τη συνολική ανατροπή των συσχετισμών, η Αριστερά δείχνει να είναι πιο πίσω από τις πραγματικές ανάγκες.

Ο νεοφιλελευθερισμός γίνεται όλο και πιο επιθετικός, όλο και πιο κυνικός, και οι ανάγκες των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων ορίζουν τα καθήκοντα. Ο ΣΥΡΙΖΑ και η Αριστερά στο σύνολό της, μπορεί να γίνει ξανά η ελπίδα του λαού, αρκεί να γίνει μαχητική και χρήσιμη.

Δεν πρόκειται για ευχή: μια σειρά κινητοποιήσεις το τελευταίο διάστημα, όσο κι αν δεν ανατρέπουν ακόμη τη συνολική εικόνα, ξαναζεσταίνουν με το χαμόγελο του αγώνα και την αίσθηση της συλλογικότητας όλο και περισσότερους εργαζόμενους. Μέσα από μικρές και μεγάλες κινητοποιήσεις αναδεικνύονται αγωνιστές και κινήσεις που αξίζουν και κερδίζουν την εμπιστοσύνη των συναδέλφων τους, και οικοδομούνται συλλογικές συνειδήσεις, διαψεύδοντας τη μοιρολατρική στάση του “δεν γίνεται τίποτα”. Στο χέρι μας είναι να φωτίσουμε το σκοτάδι!