Επίκειται νέα “δημοκρατική” εποποιία;
Κένεντι, Κλίντον, Ομπάμα…
Η εκλογή Ομπάμα ήρθε μετά από μια οκταετία Μπους, που ήταν καταστροφική για το διεθνές γόητρο των ΗΠΑ, και εν μέσω της βαθύτερης κρίσης που γνωρίζει μεταπολεμικά το καπιταλιστικό σύστημα. Οι ελπίδες που γεννά θυμίζουν τις αντίστοιχες (και διαψευσθείσες, βέβαια) προσδοκίες της βορειοαμερικανικής και διεθνούς κοινής γνώμης από την εκλογή του Κένεντι το 1960 και του Κλίντον το 1992. Κι εκείνες οι ελπίδες ήρθαν να δώσουν ανάσα στο βορειοαμερικάνικο κατεστημένο μετά από “δύσκολα χρόνια”: Ο Κένεντι εκλέχτηκε μετά τη σκοτεινή περίοδο του μακαρθισμού. Ο Κλίντον μπήκε στο Λευκό Οίκο μετά την εξέγερση στο Λος Άντζελες. Τώρα ο Ομπάμα αναδείχθηκε χάρη στη βαθιά γενικευμένη κρίση, αλλά και τον εγκλωβισμό των ΗΠΑ στο ιρακινό τέλμα. Η πολιτική των δύο πρώτων αποδείχθηκε τελικά αντιστρόφως ανάλογη των προσδοκιών που καλλιεργήθηκαν έντεχνα στους κόλπους της κοινής γνώμης: ο μεν Κένεντι ξεκίνησε τον εγκληματικό πόλεμο ενάντια στο λαό του Βιετνάμ και αποδείχτηκε έτοιμος ακόμη και για πυρηνικό ολοκαύτωμα, ο δε Κλίντον συνέχισε τη νεοφιλελεύθερη πολιτική των προκατόχων του και διέπρεψε μπαίνοντας επικεφαλής της ΝΑΤΟϊκής δολοφονικής επέμβασης στη Γιουγκοσλαβία… Απομένει να βιώσουμε την “αλλαγή” που φέρνει ο Ομπάμα. Υπάρχουν ήδη πολλά στοιχεία που δεν δικαιολογούν καμιά “Ομπάμα-μάνια”…
Εκλεκτός του λαού;
Ναι – αλλά όχι μόνο! Στο προεκλογικό ταμείο του Ομπάμα εισέρευσαν τουλάχιστον 750 εκατομμύρια δολάρια. Τα περισσότερα προήλθαν από την πολεμική βιομηχανία, τις πετρελαϊκές εταιρείες, τις τράπεζες και τους χρηματιστές. Για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης, ο Μακ Κέιν δεν κατάφερε να συγκεντρώσει ούτε 400 εκατομμύρια. Στους μεγάλους δωρητές του Ομπάμα συγκαταλέγονται μια σειρά χρεοκοπημένα σήμερα “ευαγή ιδρύματα” όπως Lehman Brothers, Fannie Mae, Freddie Mac κ.ά. Ίσως γι’ αυτό ο Ομπάμα έδειξε την απαραίτητη “κατανόηση” και συμφώνησε με το σχέδιο Πόλσον-Μπους, το οποίο συνίσταται σε δωράκι 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων προς τον καταρρέοντα χρηματοπιστωτικό τομέα των ΗΠΑ… Εξάλλου ο Ομπάμα υποστηρίχθηκε ανοιχτά από τον Economist και τους Financial Times.
Φιλειρηνικός και δημοκράτης;
Δεν χρειάζεται όμως κανείς να ψάξει τους χρηματοδότες του Ομπάμα για να ανησυχήσει. Αρκεί να μελετήσει το πρόγραμμά του. Σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική, ξεχωρίζει η δέσμευση για αύξηση του στρατού κατοχής στο Αφγανιστάν, η συμφωνία για τη διεύρυνση των επιχειρήσεων σε πακιστανικό έδαφος, οι απειλές εναντίον του Ιράν και βέβαια η σαφής υποστήριξη του Ισραήλ. Ταυτόχρονα, το αρχικό πρόγραμμα για απόσυρση από το Ιράκ αντικαταστάθηκε σταδιακά και… διακριτικά από διαβεβαιώσεις ότι αυτό δεν θα γίνει πριν εξασφαλιστεί η “σταθερότητα της ιρακινής κυβέρνησης” και η “επαρκής εκπαίδευση του ιρακινού στρατού”. Φυσικά, τα στρατεύματα δεν θα επιστρέψουν στις ΗΠΑ, αλλά θα μεταβούν στο Αφγανιστάν “και άλλες περιοχές όπου διακυβεύονται τα ζωτικά μας συμφέροντα”. Σε ό,τι αφορά το εσωτερικό μέτωπο, οι ανέξοδες γενικολογίες του Ομπάμα για σεβασμό των δημοκρατικών δικαιωμάτων έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις πράξεις του: για παράδειγμα, ως γερουσιαστής ψήφισε υπέρ της ανανέωσης του κακόφημου Patriot Act και κατά της δίωξης των εταιρειών τηλεπικοινωνιών που, παράνομα, παρακολουθούσαν εκατομμύρια πολίτες κατ’ εντολή του Μπους.
Αποκαλυπτικές επιλογές
Το επιτελείο του Ομπάμα επίσης “μιλάει” από μόνο του. Θα αναφερθούμε σε δύο μόνο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Μελλοντικός προσωπάρχης του Λευκού Οίκου: ο Ραμ Εμάνιουελ, φανατικός θιασώτης του “πολέμου εναντίον της τρομοκρατίας”, αδιάλλακτος υποστηρικτής του σιωνιστικού Ισραήλ, μέγας φίλος της Γουόλ Στριτ – και άρα μία από τις βασικές “εγγυήσεις” του Ομπάμα προς το κατεστημένο. Δεύτερη “εγγύηση”, ο βασικός οικονομικός σύμβουλος του Ομπάμα, ο Όσταν Γκούλσμπι, μαθητής του Φρίντμαν… Σημαίνουν όλα αυτά ότι “τίποτα δεν αλλάζει”; Η ουσία της πολιτικής των ΗΠΑ μπορεί να παραμένει ίδια, αλλά θα ήταν λάθος να αγνοήσει κανείς τις αναμενόμενες αλλαγές στην τακτική και το στιλ άσκησης αυτής της πολιτικής. Άλλωστε η ανάγκη τέτοιων αλλαγών είναι που ώθησε τον Ομπάμα στο Λευκό Οίκο. Οι πολύπλευρα στραπατσαρισμένες ΗΠΑ χρειάζονται επειγόντως λίφτινγκ και ανάσες. Έτσι, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ δεν θα εφαρμόσει απαράλλαχτη μια “πολιτική Μπους χωρίς Μπους” – ακριβώς επειδή η βασική δουλειά του είναι να υπηρετήσει με τον καλύτερο τρόπο τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό.
Κείμενα: Ερρίκος Φινάλης
Εκλογές ΗΠΑ
2000
2004
2008
Ψηφίσαντες:
105,4 εκατομμύρια
122,3 εκατομμύρια
124,47 έως 136,6 εκατομμύρια
Συμμετοχή (1):
51,3% (54,5%)
55,3% (60,7%)
64,1%
Νικητής:
Μπους (Ρεπουμπλικάνος)
Μπους (Ρεπουμπλικάνος)
Ομπάμα (Δημοκρατικός)
Ψήφοι:
50.460.110
62.040.610
65.445.394
Ποσοστό:
47,87%
50,7%
52,6%
Εκλέκτορες:
271
286
365
Ηττημένος:
Γκορ (Δημοκρατικός)
Κέρι (Δημοκρατικός)
Μακ Κέιν (Ρεπουμπλικάνος)
Ψήφοι:
51.003.926
59.028.444
57.446.223
Ποσοστό:
48,38%
48,3%
46,1%
Εκλέκτορες:
266
251
162
Λοιποί:
Νέιντερ, Μπιουκάναν κ.ά.(2)
Νέιντερ, Μπαντνάρικ κ.ά.(3)
Νέιντερ, Μπαρ, Μπάλντουιν, Μακ Κίνεϊ κ.ά.(4)
Ψήφοι:
3.953.439
1.175.648
1.676.913
Ποσοστό
3,75%
0,96%
1,3%
Εκλέκτορες:
0
0
0
(1) Εάν το 64,1% για το 2008 επιβεβαιωθεί, θα είναι το υψηλότερο των τελευταίων 100 χρόνων. Για το 2000 και 2004, υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι υπολογισμού.
(2) Νέιντερ: Πράσινοι (ψήφοι: 2.883.105). Μπιουκάναν: Δεξιά (ψήφοι: 449.225). Μπράουν: Ελευθεριακοί (ψήφοι: 384.516). Λοιποί 4 διάφοροι (ψήφοι: 236.593). (3) Νέιντερ: Ανεξάρτητος (ψήφοι: 465.650). Μπαντνάρικ: Ελευθεριακοί (ψήφοι: 397.265). Λοιποί 5 διάφοροι (ψήφοι: 312.733).
(4) Νέιντερ: Ανεξάρτητος (ψήφοι: 679.465). Μπαρ: Ελευθεριακοί (ψήφοι: 500.045). Μπάλντουιν: Δεξιά (ψήφοι: 180.864). Μακ Κίνεϊ: Πράσινοι (ψήφοι: 146.559).
Λοιποί 7 διάφοροι (ψήφοι: 169.980).
Καθοριστική η απέχθεια προς τον Μπους
Με αδιαμφισβήτητη πλειοψηφία, τόσο στη λαϊκή ψήφο όσο και (πολύ περισσότερο) στους εκλέκτορες, ο Ομπάμα συνέτριψε το ρεπουμπλικανικό στρατόπεδο και ετοιμάζεται να εγκατασταθεί στο Λευκό Οίκο. Το δίδυμο Ομπάμα-Μπάϊντεν απέσπασε 8 εκατομμύρια περισσότερες ψήφους από τον Μακ Κέιν και ποσοστό 52,6% – το υψηλότερο που απέσπασε οποιοσδήποτε νικητής εδώ και δύο δεκαετίες. Ο Μακ Κέιν απέτυχε παταγωδώς στην προσπάθειά του να αποστασιοποιηθεί από τον Μπους, τον πιο απεχθή πρόεδρο των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές, δύο θέματα έγειραν αποφασιστικά την πλάστιγγα υπέρ του Ομπάμα: η χρηματοπιστωτική κρίση, όπου ο Μακ Κέιν πρόκρινε ως σημαντικότερη την προστασία των πλούσιων, και το βούλιαγμα των ΗΠΑ στην κινούμενη άμμο του Ιράκ, όπου διαψεύστηκαν με τον πιο δραματικό τρόπο οι θριαμβολογίες των γερακιών. Η γενικευμένη κρίση πλήττει σφοδρά πλέον την περίφημη “μεσαία τάξη”, τη ραχοκοκαλιά του “αμερικανικού ονείρου”. Εκατοντάδες χιλιάδες προστίθενται στις στρατιές των ανέργων, χάνουν τα σπίτια τους, στερούνται στοιχειώδους κοινωνικής πρόνοιας. Σ’ αυτές τις συνθήκες, η ανοιχτά αντικοινωνική και φιλοπόλεμη ατζέντα του Μακ Κέιν και η “κληρονομιά” του Μπους αποδείχθηκαν περάστια βαρίδια απέναντι στις υποσχέσεις του Ομπάμα για αλλαγή πορείας.
Όσον αφορά τη συμμετοχή, μάλλον υπερεκτιμήθηκε η αύξησή της και ο ρόλος που έπαιξε στο θρίαμβο του Ομπάμα. Η συμμετοχή οπωσδήποτε αυξήθηκε, αλλά όχι θεαματικά. Η ήττα των Ρεπουμπλικάνων δεν οφείλεται μόνο στους νέους ψηφοφόρους, αλλά σε μεγάλο βαθμό στην απώλεια και “δικών τους” ψήφων, που στράφηκαν στους Δημοκρατικούς. Σε απόλυτους αριθμούς, οι Ρεπουμπλικάνοι έχασαν πάνω από 4,5 εκατομμύρια ψηφοφόρους σε σχέση με το 2004.
Τέλος, οι υπόλοιπες υποψηφιότητες παρέμειναν σε χαμηλά επίπεδα σε σύγκριση με τις εκλογές του 2000, οπότε ο Ραλφ Νέιντερ, τότε υποψήφιος των Πράσινων, είχε κερδίσει σχεδόν 3 εκατομμύρια ψήφους και ποσοστό 2,73%. Οι κατάφωρες διακρίσεις των ΜΜΕ σε βάρος όλων των άλλων υποψηφίων, η έλλειψη χρημάτων και η πολυδιάσπαση της προοδευτικής ψήφου περιόρισαν τις ήδη μικρές δυνατότητες. Ο φιλόδοξος Νέιντερ, που αυτή τη φορά ήταν ανεξάρτητος υποψήφιος, αύξησε ελαφρά τις ψήφους του σε σχέση με το 2004, αλλά το θεαματικό αποτέλεσμα του 2000 παρέμεινε μακρινό όνειρο. Η ριζοσπαστική υποψήφια των Πράσινων Μακ Κίνεϊ, που υποστηρίχθηκε και από λίγες αριστερές οργανώσεις, περιορίστηκε σε περίπου 150 χιλιάδες ψήφων. Είναι σαφές ότι για να καταφέρει η βορειοαμερικανική αριστερά να ταράξει την κεντρική πολιτική σκηνή, που μονοπωλείται ασφυκτικά από το ρεπουμπλικανικό-δημοκρατικό δίδυμο του κατεστημένου, θα χρειαστεί πολύ μεγάλη επιμονή, πολιτικό θάρρος και ρίζωμα ανάμεσα στα δεκάδες εκατομμύρια που έπεσαν και πέφτουν θύματα των διαδοχικών κυβερνήσεων των ΗΠΑ.
Εν τέλει, αυτό που σίγουρα ανέδειξαν οι προεδρικές εκλογές του 2008 στις ΗΠΑ ήταν η πλατιά και διαρκώς διευρυνόμενη απέχθεια προς τη βαρβαρότητα που εκπροσωπεί η πολιτική και οι “αξίες” του Μπους. Ο Ομπάμα καλείται τώρα να διαχειριστεί αυτή τη σαφή καταδίκη, με δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανών να κρέμονται από τα χείλη του, περιμένοντας εναγώνια να διακρίνουν τι χρώμα θα έχει πραγματικά η “αλλαγή” που υποσχέθηκε.
Κείμενα: Ερρίκος Φινάλης
Ο (αμφιλεγόμενος) επόμενος “άνθρωπος του προέδρου”
Τον Ραμ Εμάνιουελ, αμερικανοεβραίο βουλευτή από το Σικάγο και πρώην πολιτικό σύμβουλο του Μπιλ Κλίντον επέλεξε χθες ο Μπαράκ Ομπάμα για τη σημαντική θέση του προσωπάρχη του Λευκού Οίκου.
Ο 49χρονος Εμάνιουελ είναι τέταρτος τη τάξει Δημοκρατικός στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Είναι γιος εβραίου παιδιάτρου, ο οποίος υπήρξε μέλος της σιωνιστικής στρατιωτικής οργάνωσης Ιργκούν.
Το 1991 κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου ο ίδιος έγινε πολιτικός εθελοντής στο Ισραήλ. Την ίδια χρονιά εντάχθηκε στην εκστρατεία για το προεδρικό χρίσμα του κυβερνήτη, τότε, του Αρκάνσο Μπιλ Κλίντον. Τον Απρίλιο του 2006 είχε δηλώσει ότι θα στήριζε τη Χίλαρι Ρόνταμ Κλίντον αν διεκδικούσε το χρίσμα για τις εκλογές του 2008, θέση από την οποία υπαναχώρησε όταν στη μάχη για την προεδρία αποφάσισε να μπει ο Ομπάμα.
Τον Οκτώβριο του 2002 τάχθηκε υπέρ του ψηφίσματος του Κογκρέσου το οποίο έδινε το “πράσινο φως” για τον πόλεμο στο Ιράκ, διαφοροποιούμενος από όλους τους υπόλοιπους Δημοκρατικούς από το Ιλινόι στο Κογκρέσο.
(από το ΒΗΜΑ, 6/11/2008)